Νο. 1481 Ποίηση και δέντρα όσα θέλετε!

“Στη Θεσσαλία είδα πολλά και περίεργα. Εκείνο το Πήλιο, τι λαμπρό που είναι! Αμέ τα βουνά που, όταν είναι κάτω κανένας, μέσα στην ρεματιά, σου φαίνεται κι ανεβαίνουν από κάθε μέρος σα θεόρατος τοίχος. Μου θυμίζουν εκείνα τα δημοτικά τα παραμύθια, που κάθεται ένας δράκος και φυλάει θησαβρούς. Το ίδιο και η Θεσσαλία. Πλούσιος τόπος χωρίς δρόμους. Παλάτι μάλαμα γεμάτο, μα που είναι από μέσα κλειδωμένο.

Ποίηση και δέντρα όσα θέλετε. Ταξιδέψαμε νύχτα με την γυναίκα μου. Μεσάνυχτα φύγαμε από τη Ζαγορά και δεν ξέρετε τι μαγεφτικό που είτανε το φεγγάρι. Πουθενά δεν είναι τέτοιο θέαμα μοναδικό. Βουνά και θάλασσα μαζί, πελώρια και τα δύο. Τάχει αφτά μόνο η Θεσσαλία. Καλός ο τόπος και η φιλοξενία χρυσή…”

Από το “Ρόδα και Μήλα” του Γιάννη Ψυχάρη, 1902 (https://books.google.com/books?id=ceANAAAAYAAJ), ο οποίος λίγο καιρό πριν ήταν φιλοξενούμενος του Δροσίνη στην Ζαγορά. Ο Ψυχάρης ήταν γλωσσολόγος και καθηγητής της ελληνικής γλώσσας στο Παρίσι. Φανατικός δημοτικιστής, εξ ου και τα “θησαβρούς”, “μαγεφτικό” και “αφτά” στο κείμενο.

ΣΗΜ. Η κάρτα είναι του Στέφανου Στουρνάρα. Καλοκαιρινός είναι ένας χείμαρος στο μέσο της διαδρομής από την Ζαγορά στο Πουρί.

Νo. 1470. Το όνειρο

Ο ύπνος μου ήταν ελαφρύς, μα το όνειρο έντονο.

Ζούσα στην αγαπημένη μου πόλη που ήταν όμορφη αλλά περνούσε δύσκολες ώρες.
Ο Οικονομάκης έγραφε στην πρώτη σελίδα της Θεσσαλίας για τις βαριές μέρες της καραντίνας.
Ο Καραμάνης στο βουνό κι ο Πιτσιώρης στην πόλη θεράπευαν τους αρρώστους.
Ο Τριχόπουλος έκανε τις ημερήσιες ανακοινώσεις και έτρεχε στα χωριά που είχαν μολυνθεί.
Ο Γεωργιάδης ήταν ενημερωμένος με τις τελευταίες μεθόδους απολύμανσης από την Ευρώπη και φρόντιζε την πόλη.
Ο δεσπότης Ιωακείμ οργάνωνε συσσίτια με ντελίβερι και έλεγε κάντε εκκλησία την καρδιά σας.
Η Αννέτα Τσολάκη διοργάνωνε παιδικές χορωδίες και δρώμενα στο ΥouΤube.
Ο Στέφανος Στουρνάρας φωτογράφιζε τους άδειους δρόμους και τους έκανε να φαίνονται ακόμα πιο όμορφοι.
Ο Δελμούζος αρίστευε και πρωτοπορούσε ΚΑΙ στην τηλεκπαίδευση.
Οι Πηλιορείτες εν Αιγύπτω στέλνανε φορτία με μάσκες και μέσα ατομικής προστασίας, και οι ριψοκίνδυνοι ζαγοριανοί έβγαιναν στην φουρτουνιασμένη θάλασσα για να φέρουν χαρτιά κουζίνας και απολυμαντικά.
Ο Αθανασάκης δώριζε καινούργιο νοσοκομείο.
Ο Καρτάλης ξανασχεδίαζε την πληγωμένη οικονομία.
…
Και ξύπνησα. Και θυμήθηκα τους φίλους μου. Και ίδρωσα.
____________________________________________
ΥΓ. Η φωτογραφία είναι από το ΔΗ.Κ.Ι.
Για όσους δεν αναγνωρίζουν κάποια ονόματα – όλοι τους έζησαν στην πόλη μας τον περασμένο αιώνα, και έπαιξαν τον ίδιο ή ανάλογο ρόλο με μεγάλη επιτυχία στα χρόνια τους. Ψάξτε τους. Θα με καταλάβετε καλύτερα.

No. 1463 Τα Μπαράζια

Ένας φίλος στην ομάδα της συζήτησης ζήτησε να διευκρινίσει αν η περιοχή του Αναύρου λεγόταν “μπαράζ”. Μιας και είχα μαζεμένο σχετικό υλικό από καιρό το αναρτώ. Πρώτα πρώτα “μπαράζια” προέρχεται από το γαλλικό barrage=φράγμα – κατασκευές για τον έλεγχο της ροής των ποταμών [ναι και μπαράζ πυροβολικού – φράγμα πυρός]. Η λέξη αυτή πιθανόν να έμεινε από τους Γάλλους μηχανικούς που σχηματοποίησαν την ροή του Αναύρου για να αποφεύγονται οι πλημμύρες μέσα στην πόλη και οι αποθέσεις φερτού υλικού στο λιμάνι. Αλλά από κει έμεινε να χρησιμοποιείται για την περιοχή γύρω στο ποτάμι.

Διαβάζω στην Λαϊκή Φωνή του 1933 σε άρθρο του Α.Τ. (Άθως Τριγκώνης):
“Πέρα από τον Άγιο Κων/νο, προς τα επάνω και κατά μήκος της όχθης του Αναύρου εκεί που προ ολίγων ετών ήταν κάτι χαμόσπιτα υπάρχει σήμερα μια συνοικία, τα Μπαράζια”.

Αυτά ήταν τα Μπαράζια λοιπόν που φαίνονται σε λεπτομέρεια από φωτοκάρτα της οικογενείας Στουρνάρα. Το απόκομμα της εφημερίδας είναι στην δεύτερη φωτό. Στην τρίτη είναι μια φωτογραφία από το ΔΗΚΙ που δείχνει το γνωστό γεφυράκι του Αναύρου στο ύψος της Γαλλίας. Τέλος ένα άλλο απόκομμα από εφημερίδα του 1933 “Το Έγκλημα των Μπαραζίων”! Ακούγεται σαν τίτλος κινηματογραφικής ταινίας… 

No. 1462. Στα μπαλκόνια του μεσοπολεμικού Βόλου (~1936)

Με ξετρελαίνουν οι λεπτομέρειες των παλιών φωτογραφιών. Τι να έγινε εκείνο το νεοκλασσικό με τις κολώνες, τα ψηλά ταβάνια και τα μαντεμένια κάγκελα του μπαλκονιού; Ρητορική ερώτηση φυσικά. Από το αρχείο του ΔΗ.Κ.Ι. (Κ. Ζημέρης).

Νο. 1461 Αυτοί που πολεμάνε στην πρώτη γραμμή.

Είμαστε σε μια περίεργη κατάσταση. Όταν μένουμε σπίτι μας δίνεται μια ψευδαίσθηση ότι όλα είναι OK και το μόνο που μας πειράζει είναι πως μας λείπουν οι βόλτες, οι παρέες, τα ταξίδια, και οι διακοπές. Όμως την ίδια ώρα, κάποιοι παλεύουν στις πρώτες γραμμές. Μιλούσα με παιδικό φίλο μου Βολιώτη που ζει στην Θεσσαλονίκη και η γυναίκα του είναι πνευμονολόγος και διάβαζα τον φόβο του στα λόγια του. Και σκεφτόμουν πως ασυνείδητα νομίζουμε πως οι γιατροί και οι νοσοκόμες είναι άτρωτοι. Βλέπεις τις παλιές φωτογραφίες σαν κι αυτή του Ζημέρη και νομίζεις ότι τα νοσοκομεία επικρατεί μια ησυχία και τάξη. Η φύση μας προστατεύει και δεν καταλαβαίνουμε τι ακριβώς συμβαίνει αν δεν το δούμε με τα ίδια μας τα μάτια ή όταν κάποιος πολύ κοντινός γνωστός μας είναι εκεί σαν ασθενής ή γιατρός ή νοσοκόμος. Λίγες μέρες πριν πήρε φωτιά το email των Ελληνοαμερικανών της ανατολικής ακτής – ένας 59χρονος δικός μας γιατρός στην Βοστώνη ο οποίος φρόντιζε ασθενείς με τον ιό κόλλησε και κατέληξε στην εντατική με αναπνευστήρα – και ζητούσαν πλάσμα από αναρρώσαντες από τον ιό μήπως και τον βοηθήσει
( https://www.bostonherald.com/…/massachusetts-doc-who-treat…/). Δεν είναι λίγοι οι γιατροί και οι νοσοκόμοι που θυσιάζονται κυριολεκτικά σ΄αυτή την μάχη. Δεν είναι άτρωτοι απλά γιατί φοράνε μάσκα ή ξέρουν τι ακριβώς γίνεται. Είναι στρατιώτες σε πόλεμο. Ίσως ο πόλεμος να είναι πιο χαμηλής έντασης στην Ελλάδα από ότι ήταν στην Ιταλία ή είναι στις ΗΠΑ αλλά εν παύει να είναι ένας πόλεμος.

Καιρός να ξαναεκτιμήσουμε την προφορά των νοσοκόμων και των γιατρών. Όσοι από εμάς ζήσαμε για πολύ καιρό χωρίς μεγάλες δυσκολίες πρέπει να κάνουμε ένα reset στο τρόπο που σκεπτόμαστε και να αρχίσουμε να επαναφέρουμε σκέψεις και αξίες στην αντικειμενική τους βάση… Είμαι αισιόδοξος ότι οι περισσότεροι θα βγούμε καλύτεροι σαν άνθρωποι από αυτή την ιστορία.

No. 1460 Χώρα Αλόννησος (Ina van Delden, 1977)

Το ξέρω καλά ότι όλοι σας ανυπομονείτε να βγείτε έξω. Και εμείς εδώ, παρόλο ότι χτες στην πολιτεία της Νέας Υερσέης (με πληθυσμό όσο η Ελλάδα) περάσαμε τα 100 χιλιάδες κρούσματα και 5500 ανθρώπινες απώλειες. Όμως το μυαλό μας μας σπρώχνει προς το μέλλον, ένα μέλλον που όσο και αβέβαιο να φαίνεται θέλουμε να ελπίζουμε ότι μας φυλάει χαρές. Δεν ζητάμε πολλά. Τις γνωστές προσωπικές απολαύσεις.Το ταξίδι της επιστροφής στην πατρίδα κάθε καλοκαίρι. Η συνάντηση με τους γονείς, τους συγγενείς, και τους γνωστούς. Μια βόλτα στην παραλία. Ένα μπάνιο στην θάλασσα. Ένα καφέ με φίλους. Ένα δείπνο με καλή παρέα. Τα πράγματα αυτά που ίσως κάποιες στιγμές ίσως και να θεωρήθηκαν ρουτίνα. Τώρα ζούμε με την προσμονή της επανάληψης τους.

ΣΗΜ. Η φωτογραφία είναι της @Ina van Delden από την χώρα Αλονήσσου (1977)
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=815641168449085&set=gm.776788329030834&type=3&theater

No. 1457 Σταύρωση (Νικ. Γρύσπου)

Καλή Ανάσταση στην πατρίδα και τον κόσμο όλο.

Πίνακας του Νικήτα Γρύσπου. Από την ομάδα Έλληνες Ζωγράφοι -Painters from Greece https://tinyurl.com/y77zq23u

“Διατηρούσε το ατελιέ του εδώ, στο Βόλο όπου ήταν εγκατεστημένος από το 1920 στην Κ. Καρτάλη με Αλεξάνδρας λίγο πιο κάτω από τη γωνία όπου βρισκόταν ο φούρνος του Κοπάνα. Εκεί σ’ ένα ευρύχωρο παλιό ισόγειο μαγαζί ήταν το ατελιέ του που παράλληλα ήταν και το μόνιμο εκθετήριο των έργων του, γκαλερί όπως θα λέγαμε σήμερα….Στο Πρακτικό Λϋκειο όπου ήταν διορισμένος ο Γρύσπος για το μάθημα των “τεχνικών”, το σχέδιο ήταν κύριο βασικό, πρωτεύον μάθημα. Ο θαυμάσιος Γρύσπος είχε πάθος θα λέγαμε, ερωτικό με την ζωγραφική και την γλυπτική ήθελε να μας διδάξει, ήθελε και καλά, να μας μάθει σχέδιο…. Το ζωγραφικό του έργο ήταν καταπληκτικά τρισδιάστατο, ανάγλυφο, ολοζώντανο. Και να σκεφτεί κανείς ότι ο άνθρωπος αυτός έζησε και δούλεψε και διέπρεψε σαν ζωγράφος με ένα μόνο μάτι, ενώ όπως ξέρουμε, την τρίτη διάσταση την έχουμε χάρη στα δύο μας μάτια!….”
(από το άρθρο Νικήτας Γρύσπος του Παντελή Μωραΐτη, Εν Βόλω τεύχ 4, σελ. 28-30)

Ο Νικήτας Γρύσπος γεννήθηκε στην Αμοργό το 1873. Σπούδασε ζωγραφική στο Σχολείο των Τεχνών, με δασκάλους τους Σ. Προσαλέντη, Ν. Λύτρα και Κ. Βολανάκη. Παράλληλα, παρακολούθησε μαθήματα γλυπτικής. Εργάστηκε ως καθηγητής των τεχνικών (1920-1940) στο Πρακτικό Λύκειο Βόλου και δίδαξε στη Σχολή Ζωγραφικής που ιδρύθηκε στη πόλη το 1926.

490Ε1. Λειτουργία στην Παναγία Τρύπα (1928)

Καλή Ανάσταση και Καλό Πάσχα – και του χρόνου μαζί χωρίς τα φετινά περιοριστικά μέτρα.

Καθώς παρακολουθούμε τις λειτουργίες με μόνο τον ιερέα και τον ψάλτη μέσω του … ΦΒ, θυμήθηκα αυτή την εξαιρετική φωτογραφία του Στεφ. Στουρνάρα (από τις πιο αγαπημένες μου, με τον ιερέα και τους ψάλτες μόνους τους…)

Σε πολλούς φαίνεται βαρύ που θα παρακολουθήσουμε την Μεγάλη Εβδομάδα μέσω ίντερνετ φέτος – έτσι πρέπει.
Αν αμφιβάλλετε, ακούστε το “νέο” από την ευρύτερη “γειτονιά μου” στην Νέα Υόρκη. Ο αρχιεπίσκοπος Αμερικής Επιδοφόρος έκανε τελετή χειροτονίας νέου ιερέως στις 21/3. Δεν υπάρχει ολική απαγόρευση στην ΝΥ. Παρέστησαν μόνο μερικοί ιερείς και κοντινοί συγγενείς – 20 άτομα το όλο. 6 κόλλησαν τον ιό, 2 στο νοσοκομείο, ο ένας σοβαρά (πηγή: https://tinyurl.com/vhzndk4 )

ΥΓ> Την φωτογραφία προσέφερε η κ. Γιούλη Κόκκορη από το αρχείο του Νάσου (Αθανασίου) Παπανικολάου που υπηρέτησε ως πρωτοδίκης στο Βόλο την περίοδο 1926-1930. Ήταν αδερφός του Γεωργίου Παπανικολάου γνωστού για το περίφημο παπ-τεστ. Έμαθα αργότερα ότι πρόκειται για φωτογραφία του στέφανου Στουρνάρα που δημοσιεύθηκε στο Πανθεσσαλικό Λεύκωμα του 1928.

Νο. 1454. Η Μαριγούλα από τα Κανάλια (του Αλέξανδρου Καραγιάννη)

Η ΜΑΡΙΓΟΥΛΑ
Είχα μια συμμαθήτρια στο Δημοτικό Σχολείο Καναλίων, την Μαριγούλα, ένα πολύ φτωχό κοριτσάκι, αλλά πάντα καθαρό και περιποιημένο. Ήταν το μεγαλύτερο από τα πέντε παιδιά της οικογένειάς της. Ο πατέρας της ήταν ένας φτωχός ψαράς στην λίμνη Κάρλα. Η Μαριγούλα αγαπούσε πολύ τα γράμματα, έδειχνε εξαιρετική επιμέλεια και ήταν η πρώτη μαθήτρια από τα κορίτσια της τάξης. Όμορφο και ευγενικό κοριτσάκι, την αγαπούσα πολύ και έπαιζα μαζί της στα διαλείμματα. Οταν πήγα στο Γυμνάσιο στον Βόλο, ερχόμουν στα Κανάλια στις διακοπές,αλλά σπάνια έβλεπα την Μαριγούλα γιατί, όπως έμαθα, εκείνη, τελειώνοντας το δημοτικό, δούλευε με μεροκάματο όπου εύρισκε δουλειά.

Ηλθε ο πόλεμος και η εχθρική κατοχή, έκλεισαν τα σχολεία, εγώ ήμουν στην οικογένεια μου στα Κανάλια.Το καλοκαιρι του 1943, μια Κυριακή στην Εκκλησία είδα την Μαριγούλα και έμεινα έκθαμβος από την ομορφιά της. Η Μαριγούλα, δεκαπεντάχρονη είχε ανθίσει και έλαμπε από ομορφιά. Ήταν το ωραιότερο κορίτσι του χωριού και είχε μια σπάνιας γλυκύτητας συμπεριφορά. Κάποιες Κυριακές βλεπόμαστε, μαζί με αλλά παιδιά και μιλούσαμε. Μου ζητούσε βιβλία να διαβάσει, διψούσε για λογοτεχνία. Υπήρχε ανάμεσά μας μια αύρα αμοιβαίας έλξης. Μετά την απελευθέρωση εγώ έφυγα για να συνεχίσω το σχολείο. Δεν ξαναντηθήκαμε. Ρωτούσα γι αυτήν, ίσως και εκείνη να ρωτούσε για μένα, ήθελα πολύ να την έβλεπα, αλλά δεν έτυχε να συναντηθούμε γιατί ζούσαμε σε άγρια χρόνια.

Το καλοκαίρι του 1945, τελειώνοντας τα μαθήματα πήγα στα Κανάλια για τις διακοπές. Ρώτησα για την Μαριγούλα και έμαθα τα τραγικά νέα όπως μου τα περιέγραψαν οι αδελφές μου. Στα δεκαεφτά της η Μαριγούλα αρρώστησε βαριά από φυματίωση, έκανε συχνές αιμοπτύσεις και είχε εξαντληθεί τελείως. Ο γιατρός του χωριού που την εξέτασε είπε ότι πάσχει από καλπάζουσα φυματίωση, ότι δεν υπάρχουν ελπίδες να σωθεί και ότι πρέπει να απομακρυνθεί από το σπίτι γιατί υπάρχει κίνδυνος να μεταδοθεί η νόσος και στα αλλά παιδιά, δεδομένου ότι όλα κοιμόνταν σε ένα δωμάτιο. Εκείνα τα χρόνια η φυματίωση ήταν σε έξαρση, εξ αιτίας της πείνας, των στερήσεων και των κακουχιών της Κατοχής, που συνεχίστηκαν και κατά τον εμφύλιο πόλεμο.

Είχαμε ένα καλυβάκι από ξερολιθιά ενός δωματίου με χωμάτινο δάπεδο, μέσα σε ένα περιβόλι μας, μισή ώρα δρόμο από το χωριό. Ο πατέρας της Μαριγούλας παρακάλεσε τον πατέρα μου να του παραχωρήσει το άδειο καλυβάκι για να τοποθετήσουν εκεί την βαριά άρρωστη Μαριγούλα. Την μετέφεραν λοιπόν ,την έβαλαν μέσα στο καλύβιπάνω σε ένα στρώμα με μια κουβέρτα και έφυγαν όλοι, αφήνοντας την ολομόναχη μέσα στην ερημιά. Πήγαινε η μάνα της μέρα παρά μέρα, άφηνε πάνω στην πεζούλα στην άκρη του χωραφιού ένα πήλινο σκεύος με λίγο φαγητό και ένα κανάτι με νερό και την φώναζε να βγει για να τα πάρει. Έβγαινε η Μαριγούλα από το καλύβι, την έβλεπε η μάνα της από απόσταση, την κοίταξε, την γλυκομιλούσε και την παρηγορούσε λέγοντάς την ότι θα γίνει καλά και θα την ξαναφέρουν στο σπίτι και έφευγε σπαράζοντας στο κλάμα . Είχε άλλα τέσσερα παιδιά μικρότερα. Η Μαριγούλα μόλις αντίκριζε την μάνα της δεν πλησίαζε. Άνοιγε μόνον τα χέρια της σε αγκαλιά, ικετεύοντας την μάνα της να την πάρει μαζί της στο σπίτι. Έτσι πέρασε ένας μήνας. Μια μέρα η Μαριγούλα δεν έβγαινε από το καλύβι, παρά τα γοερά παρακάλια της μητέρας της . Την φώναζε, την παρακαλούσε, την γλυκομιλούσε, αλλά η Μαριγούλα δεν έβγαινε. Μπήκε η μάνα της μέσα στο καλύβι και είδε τη Μαριγούλα κοιμισμένη. Κοιμισμενη για πάντα.

Όταν, μετά από τρία περίπου χρόνια, φοιτητής πλέον, βρέθηκα στο χωριό μου, θέλησα να πάω σε εκείνο το περιβόλι μας, που είχε το πέτρινο καλυβάκι. Έκοψα από την αυλή μας δυο κόκκινα τριαντάφυλλα και πήγα. Μπήκα μέσα στο καλύβι και τα απόθεσα στο χωμάτινο δάπεδο, εκεί που είχε ξεψυχήσει ολομόναχη η γλυκιά Μαριγούλα, το κορίτσι της παιδικής μου καρδιάς.
«Μνήμη μου φύλαξέ την ως ήταν»
————————————————
Πολύ θα ήθελα να σας γνωρίζω κ. Καραγιάννη – δεύτερη φορά τις τελευταίες μερες που κείμενο σας φτάνει στα μύχια της ψυχής μας! Και τα δύο ήταν εξαιρετικά, αλλά θέλουν γερό “στομάχι”. Αφιερωμένο στους φίλους και αγνώστους που έχασαν ήδη φίλους από τον ιό. O πίνακας είναι της Χρυσούλας Ζώγια
————————————————

No. 1425 Βολιώτες στην Αμερική

Το μυαλό μου είναι σήμερα με τους ομογενείς (και τους Βολιώτες) της Νέας Υόρκης που είναι κοντά στο απόγειο του Covid-19. Στέλνω τις καλύτερες ευχές για δύναμη και κουράγιο σε όλους τους ομογενείς της Νέας Υόρκης! Με τα νοσοκομεία στο “παρά τσάκ” να είναι γεμάτα, με εκθεσιακά κέντρα που μετατράπηκαν σε πρόχειρα νοσοκομεία για να μπορέσουν να περιθάλψουν τους ασθενείς του ιού που είναι σε κρίσιμη κατάσταση. Οι επόμενες 5-10 μέρες θα είναι πολύ δύσκολες. Θυμήθηκα εκείνο που λέει το ευαγγέλιο “Οὕτως ἔσονται οἱ ἔσχατοι πρῶτοι καὶ οἱ πρῶτοι ἔσχατοι”. Μακάρι και σε άλλα μέρη να κάνουν όπως οι Έλληνες στην Ελλάδα και μείνουν σπίτι!

ΣΗΜ. Η φωτογραφία είναι επανάληψη από την παλαιότερη ανάρτηση #1085 https://www.facebook.com/MagnesiaStoPerasmaTouChronou/photos/a.255813411210720/1280404035418314/?type=3