Καρτ ποστάλ Σ. Στουρνάρα σταλμένη το 1918 σύμφωνα τον οίκο δημοπρασιών που την διαθέτει. Υποψιάζομαι ότι είναι ιδιωτική παραγγελία του Καραμάνη. Την έχω δει σαν “διαφήμιση” ( – ιδιωτική καταχώρηση στην εφημερίδα Νέα Αλήθεια 23-8-1912.
Το απόκομμα της εφημερίδας υπάρχει και στα Γ.Α.Κ. Μαγνησίας κατά το “Το πρώτο ορεινό σανατόριο” των Κ. Γουργουλιάνη και Α. Πρασσα.
Καταχώριση στην εφημερίδα “Νέα Αλήθεια”, 23 Αυγούστου 1912.
Παλαιότερες αναρτήσεις για το Σανατόριο
Νο. 133. To Σανατόριο του Πηλίου
Νο 622α*. Γεώργιος Καραμάνης και το Σανατόριο του Πηλίου “Η Ζωοδόχος Πηγή”
Νο 785. Γράμματα από το Σανατόριο του Πηλίου (1912)
Νο 984. O Καραμάνης και οι Δρακιώτες – ή ο δρόμος προς την αγιότητα
No. 1248 Φθινοπωρινή επίσκεψη στο Σανατόριο (Niki Svoliantopoulou)
Μεταφορά τραυματιών – Στο βάθος το λιμάνι του ΒόλουΈνας τραυματίας (στο πλοίο Αλβανία)Βαριά τραυματίες (στο πλοίο Αλβανία)
Πρόσφυγες στην προκυμαία.
Οικογένεις περιμένουν να μπορέσουν να μπούνε στα καράβια. (Στο κεφαλοσκαλο στην παραλία)Πρόσφυγες από το Βόλο.
“Στο ξενοδοχείο της Μινέρβας (που ήταν γεμάτο πρόσφυγες που έπρεπε να επιβιβαστούν την επόμενη μέρα), βρήκα ένα κρεβάτι με δυσκολία. Εκεί μαίνονταν μια ζωηρή συζήτηση μεταξύ των ταξιδιωτών. Κάποιοι είπαν ότι ο πόλεμος τελείωσε τώρα για την Ελλάδα, και άλλοι υποστήριξαν ότι η εγκατάλειψη των Φαρσάλων και του Βελεστίνου ήταν ήδη προσχεδιασμένη και ότι η αληθινή γραμμή άμυνας των Ελλήνων βρίσκεται πιο πίσω από τα βουνά της Όθρυς,και άλλοι λέγαν πιο πίσω, στις Θερμοπύλες. Θα δούμε.
Όταν έφυγα από το ξενοδοχείο Μινέρβα στις 5.30 σήμερα το. πρωί, όλοι οι άνθρωποι που δεν είχαν καταφέρει να ξεφύγουν χθες ήταν συνωστισμένοι στη προκυμαία. Ήταν μια γραφική αλλά θλιβερή σύγχυση από βαγόνια, μουλάρια, γαϊδούρια, αγελάδες, κατσίκες, πρόβατα, κιβώτια, δέματα, παρέες γυναικών και παιδιών, που περίμεναν τη σειρά τους να επιβιβαστούν στα ατμόπλοια της ελληνικής κυβέρνησης και να φυγουν.
Περίπου είκοσι τραυματίες πάνω στο πλοία “Αλβανία” πέθαναν από τραύματα που τρύπησαν τα σπλάχνα, τα οποία δεν μπορούσαν να χειρουργηθούν. Κάποιος του αφαιρέθηκε ένα μεγάλο μέρος του εγκεφάλου, αλλά εξακολουθεί να ζει και να μιλά. Ένας άλλος έχει ένα πόδι φρικτά θρυμματισμένο από βόμβα. Υπήρχε ένας στο σκάφος, τρελός, που πάντα έτρεχε μακριά από τα φορεία. Οι χειρουργοί λένε ότι οι σφαίρες που αγγίζουν τα οστά προκαλούν περίπλοκα κατάγματα σε αυτόν τον πόλεμο…”
Και όχι μόνο…
ΣΗΜ. Από το βιβλίο του Adolfo Rossi, ALLA GUERRA GRECO -TURCA (Aprile-Maggio 1897) IMPRESSIONI ED ISTANTANEE DI UN CORRISPONDENTE, Firenze, 1897
Καλή Σαρακοστή! Μικρό πεζό του Γιώργου Θάνου (georgiosthanos τελεία wordpress τελεία com /2019/04/09/xartaetoi-mikro-pezo) , δημοσιευμένο αρχικά σε σχετικό αφιέρωμα του ηλεκτρονικού περιοδικού Ασσόδυο. Νομίζω ότι οι Βολιώτες θα μυρίσουν Βόλο στο κείμενο Φωτογραφία μου κρατώντας αετό προ αμνημονεύτων χρόνων (ο αδερφός μου, η μητέρα μου, και ο σκαραβαίος – το πρώτο αυτοκίνητο του πατέρα μου) —————————————————- Εκείνη την ημέρα έκανε πάντοτε ψύχρα, κι αν έβγαινε έπειτα ήλιος, ήτανε βαρύς και χλωμός, όλο δόντια. Όταν ξεκινούσατε από το σπίτι, τα δημοτικά φώτα δεν είχανε ακόμη σβήσει, στο βάθος, πέρα από το λιμάνι, ράγιζε η νύχτα κι ο πατέρας τυλιγόταν στην κίτρινη πατατούκα του · εσύ έχωνες τα χέρια σου στις τεράστιες τσέπες του, να τα ζεστάνεις. Όταν ξεχνιόσουν και τα έβγαζες έξω, κοκκίνιζαν και παππουδιάζανε από το παγωμένο αγιάζι που κατέβαζε το βουνό.
Τα Κούλουμα για σένα αρχινούσανε από τις βάρκες, όπου σε κατέβαζε ο πατέρας για να διαλέξετε τα Σαρακοστιανά. Τριγυρνούσατε ανάμεσα στα κόκκινα πλαστικά καφάσια και στα τεράστια ψάθινα πανέρια σοβαροί σοβαροί, σα να πηγαίνατε σε δημόσια υπηρεσία ή σε γιατρό. Ο αέρας κουβαλούσε ιώδιο, ανοιχτή θάλασσα, πετρέλαιο και μπενζίνα μαζί · στ’ αυτιά σου μπλέκανε τραχιές οι φωνές των ψαράδων, το γρίτσι γρίτσι που ‘κανε το λάστιχο από τις γαλότσες στο βρεμένο τσιμέντο και τα βραχνά μπουζούκια από τα τρανζιστοράκια, τα μάτια σου θάμπωναν οι γκαζόλαμπες και στο στόμα σου έμενε η γλύκα από την αχνιστή λαγάνα. Η μάνα σου όλο γκρίνιαζε που τις τσούρνευες το καλό ψωμί – έκοβε συνήθως τη φαγωμένη άκρη, μ’ ένα μαχαίρι, να μη φαίνεται.
Στην απέναντι του λιμανιού, η καταβρεχτήρα ανακάτευε ότι είχε ξεμείνει από το καρναβάλι της προηγουμένης: χαρτοπόλεμο, σερπαντίνες, τσιγκάκια από μπύρες, θρύψαλα από εικοσιπενταράκια, που και που και καμιά περούκα. Το σπίτι σας βρισκόταν σε ένα παράδρομο της παραλιακής οδού, εκεί που άρχιζε το λιμάνι, πολύ πριν τις καφετέριες και τα ξενοδοχεία. Κάθε αποκριάτικη νυχτιά άκουγες από μακριά, μέσα στον ύπνο σου, να στριγγλίζουνε τα λάτιν από τα ηχεία και δεν κρατιόσουνα να μεγαλώσεις.
Οι βαριεστημένοι εργάτες που μαζεύανε, καθαροδευτέρα πρωί, τα θρύψαλα της γιορτής σε μεγάλες μαύρες σακούλες σου προκαλούσανε μεγάλη ταραχή. Ώσπου να γυρίσετε σπίτι φορτωμένοι τα νηστίσιμα, η μέρα είχε αρχίσει να κακοφορμίζει, η κυριακίλα της σε δάγκωνε πλέον άσχημα. Όρεξη πλέον για ταραμά και καλαμαράκια δε πολυέβρισκες, τσιμπολογούσες ανόρεχτα τη λαγάνα με λίγο χαλβά · όσο έπιανε απόγευμα, η διάθεσή σου βάραινε σα μολύβι.
Από μέρες στο έμπα της πόλης πουλούσανε οι γύφτοι τους χαρταετούς – κάθε χρονιά, έλεγες, θα ‘τανε η χρονιά σου, θα πετούσες με τ’ αγόρια αητό. Το απόγευμα, όσο οι γονείς σου κοιμόντουσαν ζαλισμένοι από τα τσίπουρα, κοίταζες ζουφωμένος από το μικρό μπαλκονάκι κόκκινα, κίτρινα και πράσινα σημαδάκια πέρα μακριά, κατά τη μεριά του Δημοτικού Πάρκου, τους αητούς που ποτέ δεν πέταξες.
Σήμερα, καθ’ οδόν για τα τριανταπέντε, θυμήθηκες για κάποιο λόγο εκείνη τη χρονιά που ένας αητός, στολισμένος με τα χρώματα της ποδοσφαιρικής ομάδας της πόλης σου, σκάλωσε σε ένα γιαπί απέναντι από το σχολείο σου: μήνες τον δέρνανε, πρώτα η βροχή, έπειτα ο αέρας, τέλος η ζέστη, μέχρι που ήρθε και ξεθώριασε, άσπρισε σα σάβανο. Καλά γνωρίζεις μέχρι τώρα, ξέρεις απ’ την καλή μα κι απ’ την ανάποδη, τι γίνονται οι χαρταετοί που μας φεύγουνε από το χέρι.
Είτε δύσκολες είτε εύκολες εποχές ο κόσμος πάντα εύρισκε τρόπο να ξεχνάει και να διασκεδάζει. Εδώ διάφορα βολιωτάκια ντυμένα αποκριάτικα απαθανατισμένα από τον φακό του Ζημέρη σε διάφορες χρονολογίες. Για δείτε μήπως είστε και εσείς ή οι γονείς σας ανάμεσά τους! Καλές Απόκριες και καλή Σαρακοστή!
Ας πούμε καλό μήνα ακόμα κι αν ξέρουμε πως έρχονται δύσκολες μέρες. Θα μοιραστώ μαζί με την φωτογραφία του Λέτσιου και τους στίχους του Β. Γερμανού που μου ήρθαν στο μυαλό καθώς αποφάσιζα τι να ανεβάσω σήμερα.
Σίδερα, κοτρόνια, βρέχει ο ουρανός, βρόντα το ταμπούρλο σου αρκουδιάρη, προκοπή δεν έχω κι είμαι μοναχός σ’ αυτό τον κόσμο τον ζηλιάρη.
Φύσηξε αγέρι, φύσηξε βροχή κι εγώ γυρίζω σαν τσακάλι, άσχημη μάλλον διάλεξα εποχή μες στο κενό και μες στη ζάλη.
άσχημη μάλλον διάλεξα εποχή μάσκες πουλάνε στο παζάρι. άσχημη μάλλον διάλεξα εποχή μάσκες πουλάνε στο παζάρι.
Εξαιρετική και δυστυχώς επίκαιρη ανάρτηση από τον @Anthony Vrailas
Το αντιαεροπορικό καταφύγιο του ΣΣ Βόλου, ένα μοναδικό μνημείο αρχιτεκτονικής.
Φαντάζομαι ότι πολλοί από τους ταξιδιώτες και τους επισκέπτες του ΣΣ Βόλου αναρωτιούνται τι είναι αυτό το περίεργο κτίριο με τις μυτερές στέγες που βρίσκεται ακριβώς δίπλα από το συγκρότημα του σταθμού.
Είναι το υπόγειο αντιαεροπορικό (Α/Α) καταφύγιο του ΣΣ Βόλου που κατασκευάστηκε το 1938 για να προφυλάξει προσωπικό και επιβάτες κατά τη διάρκεια ενός αεροπορικού βομβαρδισμού της πόλης ή των εγκαταστάσεων του σταθμού.
Η ιστορία των Α/Α καταφυγίων ξεκίνησε το 1936 από το καθεστώς της 4ηςΑυγούστου του Ιωάννη Μεταξά. Η τότε κυβέρνηση, υπολογίζοντας το ενδεχόμενο ενός γενικευμένου πολέμου στην Ευρώπη με κυρίαρχο μέσο το πολεμικό αεροπλάνο και τους βομβαρδισμούς αστικών περιοχών με απώλειες σε αμάχους, προχώρησε στην εκπόνηση και υλοποίηση ενός πανελλήνιας εμβέλειας προγράμματος πολιτικής προστασίας.
Έτσι, κατέστη υποχρεωτική η κατασκευή καταφυγίων σε δημόσιους χώρους και νευραλγικές υποδομές όπως κυβερνητικά κτίρια, λιμάνια, σταθμούς, βιομηχανίες, κτλ. Επιπλέον, κάθε νεοανεγειρόμενη οικοδομή τριών ορόφων και άνω θα έπρεπε να έχει και υπόγειο Α/Α καταφύγιο.
Το Α/Α καταφύγιο του ΣΣ Βόλου βρίσκεται σε βάθος 6 μέτρων και διαθέτει μία υπόγεια αίθουσα χωρητικότητας 230 ατόμων με δύο εισόδους που φράσσονται από χαλύβδινες θωρακισμένες πόρτες και δύο εξόδους κινδύνου από την πίσω πλευρά. Το καταφύγιο διαθέτει μηχανικό σύστημα ανανέωσης του αέρα με αποτέλεσμα όταν ήταν πλήρες, η παραμονή του κόσμου στο καταφύγιο να ξεπερνά τις 3 ώρες.
Η χαρακτηριστική του σκεπή από οπλισμένο σκυρόδεμα πάχους 60cm έχει κατασκευαστεί με οξεία γωνία για να εξοστρακίζει τις αεροπορικές βόμβες.
Ο παλαιός Σταθμός Αστικών Λεωφορείων Βόλου (ΣΑΒ) των Θεσσαλικών Σιδηροδρόμων στη Νέα Ιωνία (γωνία Μαιάνδρου με Ικάρων) διαθέτει επίσης Α/Α καταφύγιο κάτω από τα κτίρια. Πολύ μικρότερο βέβαια από αυτό του ΣΣ Βόλου.
Ο Βόλος είχε και άλλα δημόσια καταφύγια με τα πιο γνωστά να είναι αυτό στο παλαιό Δημαρχείο του Βόλου (Δημητριάδος με Τοπάλη) και του Νοσοκομείου. Και τα δύο δεν υπάρχουν πλέον.
Ένα χαρακτηριστικό Α/Α καταφύγιο μικρής όμως χωρητικότητας υπάρχει σήμερα στη γωνία Γαμβέτα με Κονταράτου (πρώην Ορφέως) στον υπαίθριο χώρο του δημοτικού πάρκινγκ (πρώην κλινική Πιτσιώρη).
Επίσης, η μοναδική προπολεμική 4όροφη πολυκατοικία που έχει επιζήσει και διαθέτει Α/Α καταφύγιο βρίσκεται στην οδό Ιάσωνος 119. Η θωρακισμένη πόρτα του καταφυγίου φαίνεται στο μικρό δρομάκι, στο πλάι.
Σχέδια των Α/Α καταφυγίων του Δημαρχείου, του Νοσοκομείου και αυτού της οδού Γαμβέτα φυλάσσονται στο ιστορικό αρχείο του Δήμου Βόλου και μπορείτε να τα δείτε στο τέλος αυτής της ανάρτησης.
Τα καταφύγια της πόλης του Βόλου χρησιμοποιήθηκαν αρκετές φορές κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Πρώτα με τους βομβαρδισμούς της πόλης/λιμανιού από την Ιταλική αεροπορία, μετά από τους Γερμανούς και προς το τέλος του πολέμου από τους συμμάχους .
Ευχής έργο θα ήταν το τόσο καλά διατηρημένο Α/Α καταφύγιο του ΣΣ Βόλου να μπορούσε να μετατραπεί σε ένα επισκέψιμο ή εικαστικό χώρο σε συνδυασμό με το μουσείο των Θεσσαλικών Σιδηροδρόμων που βρίσκεται στον όροφο του σταθμού.
Το μπέρδευα πάντοτε αυτό το όμορφο κτίριο με το Ξενοδοχείο Μινέρβα [1] που ήταν όμως ανατολικότερα στην Ηπείρου. Το έχουμε δει πολλές φορές αρχίζοντας από την αγνώστου προέλευσης φωτογραφία του ΔΗΚΙ [2]. Είναι η γωνία Αργοναυτών και Σόλωνος – που φαίνεται στην καρτ ποστάλ του Στεφ. Στουρνάρα [3] και στην εξαιρετική φωτογραφία του Ζημέρη [4,5] (ΔΗ.Κ.Ι) με την Ναυτιλία στα δεξιά και φανερά τα τραύματα των βομβαρδισμών των τελευταίων ημερών του πολέμου. Εδώ φαίνεται πανέμορφο σε μια λεπτομέρεια καρτ ποστάλ του Ιωασαφάτ. Ο κ. Ν. Ταλαδιανός μας είπε ότι ήταν ιδιοκτησία Ευσταθίου και Γεωργίου Σκρετα και από το 1932 Φωτεινής Σκρετα κατά το 60% και 40% στον Γεράσιμο Φλωριά. Προπολεμικα στέγαζε το εμπορικό επιμελητήριο και καταστράφηκε από τον βομβαρδισμό των Βρετανών. Μετα τον πόλεμο στη θέση του χτίστηκε το πρώτο ξενοδοχείο Αύρα που έπεσε στους σεισμούς.
Σας εύχομαι, την ηρεμία της θάλασσας που φαίνεται στην φωτογραφία του Francois Perilla από το βιβλίο του “Aux Pays des Centaures: Le Pelion”, Athenes 1940. που έχει βγει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μάτι. Το βιβλίο περιέχει θαυμάσιες ζωγραφικές του με νερομπογιές και τις φωτογραφίες του.
Περισσότερα για τον Perilla στο Πήλιο, στο άρθρο του Κ. Λιάπη «Τα χωριά του Πηλίου στα 1939 με τη ματιά του Γάλλου περιηγητή Francois Perilla» στον 20ο τόμο της Εταιρείας Θεσσαλικών Ερευνών και για την παρουσία του και τα έργα του σε άλλες περιοχές της Ελλάδας εδώ: https://nataliavogeikoff.com/…/the-mystery-artist-in…
Ο αγαπητός φίλος Δημήτρης Παπαγεωργόπουλος συνεχίζει να μας εκπλήσσει. καθώς συνεχίζει να δουλεύει το πολύτιμο και εκτενές αρχείο της Σοφίας Λασκαρίδου που έχει στα χέρια του. Από αρνητικά φιλμ των έργων της έχει ήδη “αναστρέψει” την καταλυτική πορεία του χρόνου και έχει “ξαναφέρει” στο σήμερα έργα της που θεωρούταν χαμένα. Σήμερα μου έστειλε ακόμα ένα. (πάλι ευχαριστώ πολύ!!)
Πιθανόν να είναι το “Αποψις Βόλου” από την ατομική έκθεση της Λασκαρίδου στον Παρνασσό (1907), που το ξέρουμε ότι υπάρχει από τη μεταπτυχιακή διατριβή της Χριστίνας Γραμματικοπούλου [1]. Η χρονολόγιση γύρω στο 1907 είναι μια καλή υπόθεση μιας και η παρουσία της Λασκαρίδου στην Πορταριά εκείνο τον καιρό έχει ήδη τεκμηριωθεί.
Η θέα είναι σίγουρα από Πορταριά. Η αραιοκατοικημένη πόλη αντιστοιχεί σίγουρα στις αρχές του αιώνα. Το κεφαλόσκαλο φαίνεται καθαρά αλλά όχι ο κυματοθραύστης που πρέπει να έχει έτος κατασκευής γύρω στο 1910. Ο Άναυρος φαίνεται καθαρά. Kαι η σημερινή Κύπρου από την Αναλήψεως ώς και κοντά στην Άλλη Μεριά. Ο χωματόδρομος προς Πορταριά και η Επισκοπή. Πείτε μου τι άλλο βλέπετε!
ΣΗΜ Ο ελάχιστος επιχρωματισμός είναι τεχνητός μιας και η φωτογραφία προέρχεται από ασπρόμαυρο αρνητικό.
Συνεχίζουμε να κοιτάμε λεπτομερώς κομμάτια της πόλης από την αεροφωτογραφία που απέκτησα πρόσφατα. Ανοίξτε την σε πλήρη οθόνη και μεγαλώστε την για καλύτερη απόδοση των λεπτομερειών. Εδώ βλέπουμε το βόρειο κομμάτι της πόλης χοντρικά μεταξύ της Ανάληψης (1) που μόλις φαίνεται στα δεξιά και του Περβανά (9) που φαίνεται ανάμεσα στα πανύψηλα δένδρα αριστερά.
Η Κύπρου (ο … “στραβός” δρόμος) φαίνεται καθαρά με το σημείο που είναι το 3o Γενικό Λύκειο (2) να είναι ανοιχτός χώρος με πράσινο και δέντρα. Λίγο πιο πάνω νομίζω ότι φαίνεται του Σκαρίμπα (3) η μακαρονοποιεία που ιδρύθηκε το 1919 και για δύο χρονια ήταν στην Δημητριάδος με Μαυροκορδάτου αλλά το 1921 μετακόμησε Κύπρου και Αχιλλοπούλου. Περίεργο είναι το οικόπεδο μεταξύ Καρτάλη και Σπυρίδη (Ορμινίου και Χ λεγόταν τότε) και Αναλήψεως και Αχιλλοπούλου (4), με ένα τριγωνικης πρόσοψης κτίσμα στο κέντρο. Ξερει κανείς κάτι σχετικό; O ελαιώνας (5) αρχίζει απο σχετικά χαμηλά αυτή την εποχή. Δεξιά και επάνω φαίνεται το εργοστάσιο Σακχαροπήκτων (6) που συζητούσαμε τις προάλλες. Το γυμναστήριο υπάρχει ήδη (7) – έγινε σε οικόπεδο που δωρήθηκε από τον Ι. Καρτάλη στα 1908.
Οι περιοχές (8α) και (8β) αλλά και δυτικά της Ιωλκού (8γ) πρέπει να είναι οι “περίφημες” προσφυγικές παράγκες. Έχω βάλει ερωτηματικό γιατί κάποια βιβλία μιλάνε μόνο για δυτικά της Ιωλκού απέναντι από το Γυμναστήριο, αλλά η φωτογραφία δείχνει και ανατολικά πάνω και κάτω από το Γυμναστήριο. Τενεκέ-μαχαλά τον αποκαλεί ένας παλιός κάτοικος [Α]. Συγκρίνετε τις μικρές πρόχειρες παράγκες εκεί με τα αντιστοιχα σπίτια κάτω από την Αναλήψεως. Ήταν το τρίτο κύμα των Ανταλλάξιμων (1924) – το απότέλεσμα ενός ψυχρού αλλά μάλλον ρεαλιστικού Πρωτόκολου ανταλλαγής πληθυσμών στα πλαίσια της Συμφωνίας της Λωζάνης. 1.5 εκατομμυρίου χριστιανών ήρθαν από την Τουρκία στην Ελλάδα και 600 χιλιάδες μουσουλμάνων έφυγαν από την Ελλάδα στην Τουρκία. Οι πρόσφυγες του τρίτου κύματος αρχικά εγκαταστήθηκαν σε σκηνές στο νεκροταφείο σε οικτρή κατάσταση. Με την κατάσταση στο απροχώρητο, πολλοί από αυτους έστησαν παράγκες από μόνοι τους στο τότε τέρμα Ιωλκού. Στα 1933 (σχεδόν 10 χρόνια μετά) ο Α. Τριγκώνης σε άρθρο του σε τοπική εφημερίδα [Β] λέει “Δεν είναι δυνατόν να μένουνε άνθρωποι ζωντανοί αυτού. Δεν είναι συνοικισμός ανθρώπων αυτός. Είναι μια κόλασις… Κάτι σαρακοφαγωμένες σανίδες, βαλμένες όπως όπως μισοχωμένες στο χώμα σχηματίζουν τις παράγκες αυτές. Νερό και αποχωρητήρια δεν υπάρχουν πρακτικά. Ο Δήμος Παγασών έφτιαξε τρία αποχωρητήρια και άλλα τρία πηγάδια. Σκεφθήτε τώρα αν είναι δυνατόν, εξακόσιες οικογένειες, δηλαδή σχεδόν τρεις χιλιάδες άτομα να εξυπηρετηθούν με τρία αποχωρητήρια και τρία πηγάδια”…. Αρκετοί έμειναν εκεί μέχρι και την αρχή της δεκαετίας του 1950.
– ιδιωτική καταχώρηση στην εφημερίδα Νέα Αλήθεια 23-8-1912.
Φωτογραφία μου κρατώντας αετό προ αμνημονεύτων χρόνων (ο αδερφός μου, η μητέρα μου, και ο σκαραβαίος – το πρώτο αυτοκίνητο του πατέρα μου)
Η Μαγνησία στο Πέρασμα του Χρόνου 