Νο. 1719 Η αναίμακτη κατάληψη της Δημητριάδος από τους Αγαρηνούς (~1070 μ.Χ.)

Σε ένα κείμενο του Γιάννη Τσίγκρα που είχα αναρτήσει εδώ

(Νο. 1180 Το τέλος της παιδικής μου ηλικίας https://www.facebook.com/MagnesiaStoPerasmaTouChronou/posts/1498439620281420 ), o Τσίγκρας έγραφε για τα Πευκάκια: “Εδώ βρισκόταν η εκτός των τειχών παραλία της αρχαίας και παλαιοχριστιανικής Δημητριάδας, επομένως από εδώ τρύπωσαν πειρατές και λεηλάτησαν την πόλη, μασκαρεμένοι, κατά τον Κεκαυμένο, σε πραματευτές”. Μ΄ αυτό το έναυσμα άρχισα να ψάχνω για την κατάληψη αυτή της Δημητριάδος. Ο Παπαθανασίου που έχει γράψει πολλά για την βυζαντινή Δημητριάδα περιγράφει αναλυτικά το γεγονός βασισμένος στο κείμενο του Κεκαυμένου και το τοποθετεί στα 1070μΧ [1]. Ο Κεκαυμένος έγραψε το Στρατηγικόν, ένα εγχειρίδιο στρατηγικής και πολιτικής όπου χρησιμοποιεί το γεγονός αυτό ως κακό παράδειγμα διοίκησης. Δίνω εδώ την δική μου συνοπτική περιληψη της ιστορίας και προσθέτω το κείμενο του Κεκαυμένου.

Λέει λοιπον ο Κεκαυμένος: “Αν έρθουν ξένοι στο κάστρο σου και προφασισθούν, και ορκιστούν ότι είναι φίλοι, μην τους πιστέψεις, καλύτερα να φυλαχτείς. Αν θέλουν να πουλήσουν και να αγοράσουν πράγματα άφησέ τους, αλλά μην τους αφήσεις να εγκατασταθούν κοντά στο κάστρο σου. Καλό είναι να θυμάσαι τι έπαθε πρόσφατα η πόλη της Δημητριάδος.

Πέντε πλοία Αγαρηνών πειρατών, έφτασαν πολύ πρωί έξω από την πόλη. Οι ντόπιοι που είχαν ειδοποιηθεί, και πήραν θέσεις στο κάστρο. Οι Αγαρηνοί τους μήνυσαν ότι δεν ήρθαν για να πολεμήσουν αλλά για να κάνουν συναλλαγές και να πουλήσουν αιχμαλώτους και πράγματα από κούρσο (πειρατεία). Ορκίστηκαν δε ότι λένε την αλήθεια και πρότειναν ανταλλαγή ομήρων. Οι Δημητριείς τους πίστευσαν λόγω απειρίας και έτσι έδωσαν αμοιβαίους όρκους και αντάλλαξαν ομήρους.

Ήταν εκεί και κάποιος βυζαντινός άρχοντας με το όνομα Νώε, παμπόνηρος, που προσπαθούσε με κάθε τρόπο να απομυζήσει τα χρήματα και τα κτήματα των ντόπιων. Όντας ο Νώε άρχοντας της Δημητριάδος, σκέφτηκε πως θα ωφεληθεί. Δεν τους άφησε να κάνουν τις αγοροπωλησίες μακριά από το κάστρο (όπως έπρεπε) αλλά τους έβαλε δίπλα στο τείχος (“σύγκολλα του τείχους”), ώστε να δει τι του άρεσε και να το πάρει με σκοπό να τους ξεγελάσει και να μην πληρώσει.

Έτσι οι Αγαρηνοί άρχισαν τις αγοραπωλησίες, αλλά σε κάποια στιγμή προσποιήθηκαν ότι θα έμπαιναν στα πλοία έπειδή άρχισε να πέφτει δυνατή βροχή. Τότε και οι ντόπιοι που φυλάγαν το κάστρο αποσύρθηκαν στα σπίτια τους, αφήνοντας ελάχιστους πάνω στα τείχη. Τότε οι Αγαρηνοί στείλαν εικοσιπέντε ενόπλους που ανέβηκαν στο κάστρο από τα πλάγια, σκαρφαλώνοντας πάνω σε σπίτια και σκεπές που ήταν δίπλα στο τείχος, και κατέλαβαν μια τέτοια οχυρωμένη πόλη γεμάτη από πλούτη απευθείας και χωρίς μάχη!”

Το κείμενο του Κεκαυμένου είναι αυτό εδώ [2]:

“(84.) ἐὰν ἔλθῃ ἔθνος εἰς τὸ κάστρον σου καὶ ποιήσῃ ἀγάπην μετὰ σοῦ καὶ ὀμόσῃ σοι, μὴ πιστεύσῃς αὐτῷ, ἀλλὰ μᾶλλον τότε φύλαττε. καὶ εἰ θελήσει ποιῆσαι πανήγυριν πωλεῖν τε καὶ ἀγοράζειν, ποιησάτω· πλὴν μὴ ἵστησι ταύτην σύνεγγυς τοῦ κάστρου. ἄξιον γὰρ ἐπιμνησθῆναι πόλεως τῆς (5)
Δημητριάδος τί πέπονθε νεωστί. πέντε γὰρ πλοῖα Ἀγαρηνῶν πειρατῶν ἦλθον ὥρᾳ πρώτῃ τῆς ἡμέρας· οἱ δὲ τῆς πόλεως προμαθόντες τὴν ἔφοδον αὐτῶν ἦσαν παρασκευασμένοι. ἐλθόντων οὖν τῶν Ἀγαρηνῶν, ἐμηνύθη παρ’ αὐτῶν τοῖς ἐν τῇ πόλει ὅτι «ἡμεῖς οὐ πολεμῆ- (10)
σαι ἤλθομεν, ἀλλὰ ποιῆσαι φόρον καὶ πωλῆσαι αἰχμαλώτους καὶ πράγματα ἃ ἔχομεν ἀπὸ κούρσου· καὶ εἰ κελεύετε, ὀμνύμεθα ὑμῖν καὶ διδόαμεν καὶ ὀψίδας καὶ ποιοῦμεν πραγματείαν». οἱ δὲ ἐπίστευσαν αὐτοῖς ἐξ ἀπειρίας καὶ ὀμνύουσιν ἀμφότεροι. (15)
τῇ γὰρ ἀπειρίᾳ προσπεσών τις, εἰ μὲν ἀγαθόν ἐστιν, εἰς ἄμετρον χαρὰν καὶ ἀγενὲς θράσος ἐξολισθῆσαι πεποίηκεν, εἰ δέ τι κακὸν ἢ φοβερόν, φανταζομένης τῆς ψυχῆς ἔκπληξιν ἐμποιεῖ. δόντες οὖν λόγον δι’ ὅρκων ἀμφότεροι καὶ ὀψίδας ἠμερί- (20)
μνησαν. ἦν δὲ ἐκεῖσε ἄνθρωπός τις Βυζάντιος μὲν τὸ γένος, οἰκῶν δὲ ἐν Δημητριάδι, δολερὸς τὰ μάλιστα· Νῶε δὲ τῷ ῥηθέντι ἀνθρώπῳ ὄνομα. οὗτος πάσῃ μηχανῇ ἐμηχανήσατο τὰ τῶν ἐντοπίων χρήματα καὶ κτήματα ἀφελέσθαι καὶ ἴδια ταῦτα ποιῆσαι. δυνάστης οὖν τότε τυγχάνων ὁ τοιοῦτος ἐν (25)
Δημητριάδι, ἐφιέμενος δὲ καὶ ἀπὸ τῶν Σαρακηνῶν τι καρπώσασθαι, οὐ συνεχώρησεν αὐτοῖς ἀπελθεῖν μήκοθεν τοῦ κάστρου καὶ τὸν φόρον ποιῆσαι, ἀλλ’ ἐποίησεν αὐτοὺς ποιῆσαι τὴν πρᾶσιν σύγκολλα τοῦ τείχους, τοῦτο σοφισάμενος, ὅτι εἰ μὲν ἀπομήκοθεν τοῦ κάστρου γένηται ἡ πρᾶσις, οὐ (30)
δύναται ἀπελθεῖν καὶ ἰδεῖν τί πωλοῦσιν, εἰ δὲ σύγκολλα τοῦ τείχους, ἀπὸ τοῦ πύργου ἔχει βλέπειν τί ἀρεστὸν αὐτῷ ἐστιν καὶ ἀναλαβέσθαι ὡς δῆθεν ἀγοράσων τὸ τοιοῦτον, ἑσπέρας δὲ γενομένης μηδὲν λαβόντες ὑποχωρήσωσι κενοί. (35)
πραγματευσάμενοι οὖν οἱ τοιοῦτοι ὀλίγον προσεποιήσαν το εἰσελθεῖν εἰς τὰ πλοῖα ὑετοῦ ῥαγδαίου κατενεχθέντος. οἱ δὲ τῆς πόλεως κατελθόντες τῶν τειχέων εἰσῆλθον εἰς τὰς οἰκίας διὰ τὸν ὑετόν, καταλιπόντες φύλακας ὀλίγους, οἳ δι’ ἀπειρίαν καὶ αὐτοὶ ἠμέλησαν. οἱ δὲ Ἀγαρηνοὶ μὴ μελλή- (40)
σαντες ἐποίησαν δοκιμὴν ῥίψαντες ἀπὸ τῶν πέντε πλοίων ἀνὰ πέντε ἄνδρας ἐνόπλους. οἳ καὶ διαβάντες ἐκ πλαγίου τοῦ κάστρου, ὅθεν οὐκ εἶχον οἱ ἐντόπιοι ὑποψίαν, ἀνῆλθον εἰς τοὺς προμαχῶνας τοῦ κάστρου διὰ τῶν σύγκολλα τοῦ τείχους οἰκιῶν καὶ κεράμων καὶ ἐκράτησαν πόλιν τοιαύ- (45) την ὀχυρὰν καὶ βρίθουσαν παντὸς ἀγαθοῦ ἐπευθείας καὶ χωρὶς μάχης.”

[1] Α. Παπαθανασίου, “Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΑ 431-1204”, εκδ. Όμηρος 1980.

[2] https://student.cc.uoc.gr/uploadFiles/177-ΒΥΖΦ216/Kekaumenos.meros_A%26_B.doc

Η εικόνα του πλοίου είναι από ένα χειρόγραφο του 13ου αιώνα του Maqamat al-Hariri και δείχνει ένα αραβικό πλοίο της εποχής… Έβγαλα την αρχική φωτογραφία από το Πευκάκαι που είχα βάλει στην αρχή γιατί ο Nikolas Filaretos μου υπενθύμισε ότι πολύ πιθανόν η “Δημητριάδα” να ήταν στο Κάστρο των Παλιών εκείνο τον καιρό και όχι στα Πευκάκια. Δείτε την συζήτηση εδώ:
https://www.facebook.com/MagnesiaStoPerasmaTouChronou/photos/a.255813411210720/626914224100635/

Advertisement

No. 1710 Ihr Name ist “Dimitrias”

Την ονομάσανε Νο. 648 στο εργοστάσιο της Decauville στην Γαλλία. Αλλά όταν στα 1912 έφτασε στο Βόλο, βαφτίστηκε “Δημητριάς” μαζί με την αδερφή της την No 649 που βαφτίστηκε “Αργώ”. Για χρόνια διέσχισαν την πόλη του Βόλου από το Σταθμό μέχρι τον Άναυρο όταν ο ατμήλατος τροχιόδρομος ήταν σε λειτουργεία. Πιθανόν μετά το 1932 που ο τροχιόδρομος σταμάστησε, οι δύο αδερφές χωρίσανε. Η Αργώ πήγε στο εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής του Αλιβερίου και η Δημητριάς σε κάποια ορυχεία χρωμίου της Ομβριακής Δομοκού. Το 1961, η ιδιοκτήτρια μεταλλευτική εταιρία κήρυξε πτώχευση, και η περιουσία της πήγε στην στην Εθνική Τράπεζα Ελλάδος μέσω κατάσχεσης. Πιθανόν η Δημητριάς να έμεινε παραπεταμένη και εκτεθιμένη στην αχόρταγη μανία της διάβρωσης. Το 1982 ένας Γερμανός συλλέκτης ατμομηχανών (ναι υπάρχουν και τέτοιοι) έμαθε ότι πωλούνταν η Decauville-468, την αγόρασε και η Δημητριάς ξενιτεύτηκε στην Γερμανία. Μετά από χρόνια κατέληξε στο Μουσείο Σιδηροδρόμων της Φρανκφούρτης. Εκεί μετά από πολλές και μακροχρόνιες επισκευές “αναστήθηκε”. Σήμερα περίφανη μεταφέρει καθημερινά τουρίστες που επισκεπτονται το μουσείo. “Κακούργα μετανάστευση, κακούργα ξενιτιά μας πήρες απ’ τον τόπο μας τα πιο καλά παιδιά”….

Η τύχη της “αδερφής” της αγνοείται. Ίσως κάποιες άλλες “συγγενείς” να σκουριάζουνε στο Σταθμό του Βόλου.

Πληροφορίες από τα:
Rüdiger Fach: “Dimitrias” und ihre Schwestern
Die Museums-Eisenbahn 4/1995 σελ 24-26
https://www.museumseisenbahn.de/…/dme95_4_lok_dimitrias…
Μεταλλεία Ομβριακής Δομοκού
https://www.gaiaelliniki.gr/2022/01/blog-post_18.html
No. 1477. Ο ατμήλατος τροχιόδρομος (τραμ) Βόλου και το τραινάκι του Πηλίου
https://www.facebook.com/MagnesiaStoPerasmaTouChronou/posts/2864198583705510
Ναθένας Γ., Καραθάνου Μ.
“Το τραινάκι του Πηλίου”, Εκδ Μίλητος, 2004

Η φωτογραφία είναι του Jacek Rużyczka και την έχει ανεβάσει στην Wikipedia.
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Decauville_648_Dimitrias_Altenboitzen.jpg

Νο. 1708 Τω καιρώ εκείνω…

Διένυα τα τελευταία πλήρη χρόνια στο Βόλο, και το μυαλό μου δεν είχε μάτια για το τι υπήρχε γύρω μου. Σκεφτόμουν το μετά. Ένα μετά που ήταν γεωγραφικά απομακρισμένο. Πρώτα στην Αθήνα, μετά στην ανατολική ακτή της Αμερικής. Έκτοτε θα ήμουν επισκέπτης στο σπίτι μου. Περαστικός για μερικές μέρες. Σπάνια δυο βδομάδες. Η μητέρα μου συχνά μου πετάει σπόντες για τη μικρή διάρκεια των επισκέψεων. Πλατυάζω όμως.

Όταν ξαναβλέπω φωτογραφίες από τότε (σήμερα εδώ του φίλου της σελίδας Κώστα Καρανικολού γύρω στα μέσα της δεκαετίας του 70) καταλαβαίνω ότι κάτι άλλα μάτια, τα μάτια της καρδίας, που τότε δεν καταλάβαινα καν ότι τα είχα, τα είχαν απαθανατήσει όλα.

No. 1707 ΠΗΛΙΟ (ποίημα του Νάκη Σκορδίλη)

Μαστόροι από γενιές
Στρώνουν τις πλάκες στη σκεπή
Στο σχήμα τις ταιριάζουν
Όπως τα λέπια του ψαριού
Χρώμα στην αντοχή μέσα στον χρόνο
Με το καλέμι λοξεύουν την πέτρα
Όσο η τέχνη μπορεί
Και η φύση το επιτρέπει
Η άρρυθμη, κατά το δυνατόν
Και αν με την κορύφωση
Σου βγει το απροσδόκητο
Στρώση στραβή και λάθος στη γραμμή
Ένας φθόγγος ψηλός
Στο πέρασμα μουσικής φράσης
Ολίγον έκκεντρος
Στο ύψος του πετάγματος
Ολόφωτος θα βγεις
Στον κύκλο του προσώπου

ΣΗΜ. Μου το έστειλε η αγαπητή Magda Tsirogianni – Ευχαριστώ πολύ! Η εικόνα είναι λεπτομέρεια από φωτογραφία του Δ. Λέτσιου.

No. 1706. H Μαγνησία στο Πέρασμα του Χρόνου μπαίνει στην … εφηβεία.

Ξεκίνησε σαν απλό χόμπυ. Ένας προσωπικός ηλεκτρονικός νόστος ενός “μετανάστη”. Βέβαια στα 2012 δεν αισθανόμουν μετανάστης, αλλά ήμουν. Σήμερα έχω συμφιλιωθεί με την ιδέα. Αλλωστε, έχω αρκετά πάνω από τα μισά χρόνια της ζωής μου εκτός Ελλάδος. Κάπου στα 2007, ένα καλοκαίρι περνούσα κάποιες μέρες των διακοπών μου σε ένα ξενοδοχείο του Πηλίου και έπεσε στα χέρια μου η έκδοση του ΔΗΚΙ για την ιστορία του Βόλου που είχε βγει για τους Ολυμπιακούς. Εκεί διάβασα για τον Δον Δαλέζιο, το δρόμο με το όνομα του οποίου περνούσα όταν κατέβαινα στην πόλη (από την Ανάληψη που έμενα) για να πάω στο Ινστιτούτο. Μην ρωτάτε ποιο Ινστιτούτο. Ένα ήταν το Ινστιτούτο στο Βόλο – Ροζού και Γαλλίας. Πρώτη φορά τότε 45άρης έμαθα για τον Δαλέζιο και ντράπηκα που ήξερα τόσα ελάχιστα για τη ιστορία του Βόλου.

Αγόρασα εκείνο το βιβλίο, ο πατέρας μου, μου έστειλε κάποια τεύχη του Εν Βόλω, άρχισα να αγοράσω καρτ ποστάλ του Στουρνάρα και αυτό ήταν η αρχή. Στα 2012, στο πανεπιστήμιο “έπαιζα” με την ιδέα να χρησιμοποιούνται τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Στις 24 Νοεμβρίου του 2012 άρχισα να ανεβάσω φωτογραφίες και άλλες πληροφορίες για την Μαγνησία (στο Πέρασμα του Χρόνου) στο Facebook.

Δέκα χρόνια μετά από την πρώτη ανάρτηση, έχουν συμπληρωθεί 1706 (και) αναρτήσεις, 15 χιλιάδες “οπαδοί” (followers), μια βιβλιοθήκη από τοίχο σε τοίχο με βιβλία σχετικά με την πατρίδα, 75 gigabites υλικό στον υπολογιστή, 40.000 φωτογραφίες, μια μεγάλη ομάδα καινούργιων φίλων από την ιδιαίτερη πατρίδα και όχι μόνο, και αρκετές … εργατοώρες, όλα αυτά είναι οι συνιστώσες της προσπάθειας αυτής που λέγεται “Η Μαγνησία στο Πέρασμα του Χρόνου”. Έμαθα και συνεχίζω να μαθαίνω για την πόλη μου και την Μαγνησία. Χαίρομαι να μοιράζομαι ότι μαθαίνω με εσάς τους γνωστούς και αγνώστους. Ενθουσιάζομαι όταν καταλαβαίνω κάτι καινούργιο. Μου αρέσει ιδιαίτερα όταν άλλοι μοιράζονται πρωτότυπο υλικό στην ομάδα της Συζήτησης, μου πέφτει το ηθικό όταν χαμηλώνει το επίπεδο της συζήτησης εκεί, αλλά προχωράμε. Φοβάμαι όταν βλέπω ότι οι αναρτήσεις μου οδηγούν σε εξωραϊσμό του παρελθόντος και κάνουν κάποιους να αναπωλούν τα παλιά ωραία χρόνια. Λέω και ξαναλέω ότι όχι ούτε ωραία ούτε αθώα ήταν. Ωραία και αθώα ήταν η παιδική μας ηλικία, αλλά τα “παλιά τα χρόνια” ήταν τρομακτικά πιο δύσκολα για ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού. Ο Βόλος δεν ήταν μόνο η παραλία. Το Πήλιο δεν ήταν μόνο οι Αιγυπτιώτες.

Το σημαντικότερο αυτής της προσπάθειας είναι ότι μου έδειξε την διαχρονική συνέχεια της ζωής στην περιοχή. Μου έδωσε να καταλάβω την ενδιαφέρουσα δυναμική που ήταν διαφορετική σε κάθε εποχή. Μπόρεσα να ψηλαφίσω τα πάνω και τα κάτω – και υπήρχαν και τα μεν και τα δε, και το ένα διαδέχονταν το άλλο.

Τον τελευταίο καιρό, παίρνω πολλά μηνύματα από φοιτητές που κάνουν τις εργασίες τους σε θέματα αρχιτεκτονικής, ιστορίας ή και τέχνης σχετικά με την περιοχή που ψάχνουν για υλικό. Βλέπω την σελίδα να γίνεται αναφορά βιβλιογραφική σε διπλωματικές, και διδακτορικά. Και αυτό μετράει πολύ παραπάνω από τα likes στο Facebook.

Που θα πάει αυτή η προσπάθεια δεν ξέρω. Ξέρω ότι φέτος ο αριθμός των δημοσιεύσεων ήταν μικρότερος (περίπου 40 – κάτω από τον μέσο όρο των 170 ανά έτος) λόγω φόρτου εργασίας. Θα δούμε. Όσο βρίσκω πράγματα που μου αρέσουν θα τα μοιράζομαι με όλους σας, εσάς τους γνωστούς και άγνωστους συνοδοιπόρους. Σας ευχαριστώ για την παρέα.

ΣΗΜ. Η εικόνα είναι κολάζ εκατοντάδων καρτ ποστάλ του Στέφανου Στουρνάρα και του Λιαναρίδη. Ανοίξτε την σε πλήρη οθόνη.

No. 1705 Πηλιορείτικα τοπία (Max Schenke)

Πάντα με ενδιέφεραν οι πίνακες ζωγράφων με θέματα από την περιοχή. Γνωστών και αγνώστων. Εικόνες που αποτυπώθηκαν σε επισκέπτες από όλα τα μέρη του κόσμου και τους παρακίνησαν να τις απαθανατήσουν σε πίνακες ζωγραφικής. Εδώ βλέπουμε δυο έργα του Max Schenke (1891-1957), που ήταν γραφίστας σε γερμανικά περιοδικά και ζωγράφος. Το ένα έχει τίτλο: “Γεφύρι στο Πήλιο” και το άλλο λέει απλά ¨Μεσογειακό τοπίο”. Το δεύτερο φαίνεται να είναι Μακρινίτσα ή Κουκουράβα. Φαίνονται στο βάθος στροφές της Πορταριάς και κάτω η Γορίτσα και ο Σωρός. Σας θυμίζει τίποτα το τοπίο; Άγνωστη η ημερομηνία δημιουργίας τους. Πουλήθηκαν σε δημοπρασία περίπου 10 χρονια πριν.

Νο. 1704. “Ο κ. Φιλοποίμην Α. Παχυμέρης χορεύει” (ποίημα Γ. Σεφέρη και άλλες πληροφορίες)

* Το μενού του “Ελληνικού Εστιατορίου” (The Greek Restaurant) στους περίφημους 42 δρόμους της Νέας Υόρκης (του Δημήτρη Πολυμέρη και Απόστολου Ρίγγα). Οι τιμές σε .. σέντς.

* Ένα απόκομμα άρθρου από ένα περιοδικό της Nεας Υόρκης του 1921 “Τι κατάφερε ένας μετανάστης στην Αμερική: Άρχισε σκουπίζοντας τραπέζια και συνταξιοδοτείται τώρα εκατομμυριούχος” (με την φωτογραφία ενός μεσίληκα Πολυμέρη).

* Ενας κομψευόμενος ατίθασος γέρων (με την γαρδένια στο πέτο από φωτογραφία που ανέρτηση ο Α. Ζαφειρίδης). Η γαρδένια, μας λέει η Ελένη Τριάντου στο βιβλίο της ο Βόλος στην ομίχλη του χρόνου ήταν “ένα δόλωμα για τις όμορφες κοπέλλες… Πονηρά και ψιθυριστά σου έλεγε ‘σκύψε να το μυρίσεις’. Ανυποψίαστη έσκυβες και αυτός σε φιλούσε παθιασμένα. Δεν αντιδρούσες. Το ροδαλό παιδικό του πρόσωπο σε αντίθεση με την ηλικία του σε αφόπλιζε” Χμ…

* Το άγαλμα στον μεγάλο ευεργέτη της Ζαγοράς (φωτογραφία από το http://stamataxrone.blogspot.com/) φτιαγμένο από το γλύπτη Νικόλα.

* Α, και το ποίημα του Γιώργου Σεφέρη (ναι του νομπελίστα). Το έγραψε μετά από ένα πανηγύρι στην Ζαγορά το 1935 με τίτλο: “Ο κ. Φιλοποίμην Α. Παχυμέρης χορεύει”. Παχυμέρης, Πολυμέρης

Φαινομενικά ασύνδετα, αλλά άρρηκτα συνδεδεμένα στοιχεία για τον περίφημο Δ. Πολυμέρη, του γνωστού …. της οδού Πολυμέρη που γέμισε με κληροδοτήματα την Ζαγορά, και δάνεισε το κράτος ένα μεγάλο ποσό για την χάραξη και κατασκευή της οδοποιίας του Πηλίου (που το κράτος δεν τα γύρισε πίσω ποτέ).

Το ποίημα του Σεφέρη (από το www greek-language gr) μου το θύμισε το βιβλίο του Δ. Παντελοδήμου για τους ευεργέτες της Μαγνησίας.

Ο κ. Φιλοποίμην Α. Παχυμέρης χορεύει

…

Νόθος πατέρας του Ι. Κωλέττη ή αντίδικος του Διονυσίου κόμητος Σολωμού,

χορεύει στο φως της ασετυλίνης που αψηλώνει τ’ άστρα του βουνού,

χορεύει ανάμεσα στις Αιγυπτιώτισσες προικοφόρες και στους πρωινούς αγωγιάτες,

ενώ το δεξί παράλυτο χέρι του τρέμει ετοιμοθάνατο πάνω σε εικοσάχρονες πλάτες.

Έξω από τον κύκλο του φωτός η νύχτα γεμάτη καστανιές και τριζόνια

σκύβει και χύνεται στο πέλαγο που περιμένει να εξαντληθούν τα χρόνια·

να τελειώσουν οι συζητήσεις μας για τη βασιλεία και τη δημοκρατία,

η κομματιασμένη μας ζωή σε καρέκλες και σε τραπεζάκια, με τόσην απιστία.

Όμως ο κ. Παχυμέρης, Φιλοποίμην του Αμβροσίου,

χορεύει ένα μελίπηκτο ταγκό, ογδοντάρης συνταξιούχος του λαθρεμπορίου.

Έμπορος φτερών στρουθοκαμήλου, χρηματοδότης του Αλ Καπόνε, τ’ ανίψια του (τριάντα) περιμένουν να πεθάνει.

Όμως την ύστατη στιγμή, την ώριμη χολή, ποιός δε γυρεύει να τη γλυκάνει,

κι ας παίζει αυτός ο μαύρος άνθρωπος, άλλοτε τρόφιμος κάποιου φρενοκομείου της Κερκύρας,

ένα βιολί ναυαγισμένο στα χέρια του που υποδύεται την αδικία της μοίρας,

χορεύει ο κ. Παχυμέρης· η κόρη που αγκαλιάζει είναι όμορφη· μόλις βγήκε από το ΓΑΛΛΙΚΟ παρθεναγωγείο·

της έταξε, αν χορέψει μαζί του και στα σκοτεινά, να δώσει λεφτά για το κοινοτικό υδραγωγείο.

Ο κ. Παχυμέρης, Φαβρίκιε, είναι άνθρωπος της πραγματικότητας και ξέρει να την αντιμετωπίσει.

Λέει πως η ψυχή είναι «ασθένεια που κάποτε ο πολιτισμός θα την εξοβελίσει».

Λατρεύει την «επιστήμη» και το κονφόρ· μισεί την τέχνη· θα ’δινε 100.000 ντάλλαρς για να μην υπάρχει.

Σε τούτο βρίσκει σύμφωνο και τον τοπικό κομματάρχη

που κάθε βράδυ συζητά με τον καθαρευουσιάνο δάσκαλο περί του αρχαίου ελληνικού κλέους

και περί των δοξασιών της Δύσεως που διαφθείρουν τους νέους…

Μέσα στο σκοτάδι οι καστανιές, το πέλαγο, οι Σποράδες και τα τριζόνια

προσμένουν, έξω απ’ την πραγματικότητα να περάσουν τα χρόνια. Θεοί, πόσα χρόνια;

Ζαγορά, 6. 8. 1935

No. 1703 Η γωνία του Παπαστράτου (αρχές 50)

No. 1703 Η γωνία του Παπαστράτου (αρχές 50)
———————————-
Λεπτομέρεια από αεροφωτογραφία που ήταν σε δημοπρασία 1-2 χρόνια πριν. Παρέλαση, προφανώς. Υπολογίζω αρχές της δεκαετίας του 50. Προσεισμική (οι αποθήκες καπνού δίπλα στο Παπαστράτου έχουν ακόμα τον 3ο όροφο που τον χάσανε με τους σεισμούς. Φαίνονται επίσης το κέντρο “Κύματα”, το νεοκλασσικό Γκλαβάνη/Κασιόπουλου και το άλλο του Τσικρίκη.

Νο. 1702 “Ο Βόλος” (Α. Αγγελόπουλου)

Είναι η Ιωλκού στο ύψος του Αγίου Γεωργίου. Το προσκυνητάρι υπάρχει και σήμερα και το έχουμε δει σε διάφορες κάρτ ποστάλ (του Ζημέρη, του αγγλικού στόλου κλπ.). Όπως και με την προχτεσινή ανάρτηση για τον πίνακα του Βολανάκη, άγνωστο που (και αν) βρίσκεται ο πίνακας, σήμερα. Η φωτογραφία είναι από πό διαφάνεια (slide) στα αρχεία του ΑΠΘ. Επεξεργάστικα την εικόνα μιας και στο αρχείο ήταν τυπωμένη ανάποδα και πολύ αχνή. Επομένως τα χρώματα είναι υποκειμενικά. Δυστυχώς οι διαφάνειες χάνουν τα χρώματά τους με το χρόνο (αν έχετε φροντίστε να τις σκανάρετε).
Συγκρίνετέ το με το έργο του ιδίου από την Συλλογή Δάμτσα:
https://www.facebook.com/MagnesiaStoPerasmaTouChronou/photos/a.255813411210720/433383123453747/

No. 1701. Πηλιορείτικο Χωριό (Κ. Βολανάκη)

Από διαφάνεια (slide) στα αρχεία του ΑΠΘ. Άγνωστο που (και αν) βρίσκεται ο πίνακας, σήμερα. Επεξεργάστικα την εικόνα μιας και στο αρχείο ήταν πολύ σκοτεινή. Επομένως τα χρώματα είναι υποκειμενικά. Δυστυχώς οι διαφάνειες χάνουν τα χρώματά τους με το χρόνο (αν έχετε φροντίστε να τις σκανάρετε).

Θέματα με τίτλο σχετικό με την περιοχή βρίθουν στην ζωγραφική του Κ. Βολανάκη. Ως γνωστόν, η αδερφή του Βολανάκη ήταν παντρεμένη με τον Γεώργιο Αφεντούλη (αδελφό του καθ. Θεόδωρου Αφεντούλη) εκ Ζαγοράς που ήταν έμπορος ζάχαρης στην Τεργέστη. Εκεί προσελήφθη στην επιχείρηση του Αφεντούλη σαν λογιστής ο Βολανάκης αλλά η κλίση του στην ζωγραφική επικράτησε. Η Τεργέστη και η Ζαγορά είναι λοιπόν τα κοινά σημεία.

Όμως μην ψάχνετε ακριβώς που και ποιο είναι αυτό το χωριό. Ο ζωγράφος δεν είχε σκοπό την φωτογραφική αποτύπωση των τοπίων. Απλά απολαύστε το.