No. 1361 Αρχοντικό Κοντού-Λεχώνια

 

Είναι δύο σχετικά σχόλια με το αρχοντικό Κοντού που μου προκαλούν αλλεργία – το ένα είναι όταν υπάρχουν αναφορές περί “στοιχειωμένου” 🙂 και το άλλο όταν επαναλαμβάνεται η “φήμη” ότι έχει σχεδιαστεί από τον Εβαρίστο Ντε Κίρικο, πράγμα που δεν στηρίζεται σε κανένα ντοκουμέντο (δείξτε μου αν έχετε κάτι). Εν πάσει περιπτώση – γερνάω και γίνομαι παράξενος 😉 . Επί του θέματος, όμως. Στην ομάδα της Συζήτησης ανέβασα χτες την εξαιρετική προχτεσινή φωτογραφία του Simon Gaitanidis (αυτή με την αντίκα, μια φωτογραφία που θα γίνει κλασσική!) . Τέθηκε λοιπόν στην Συζήτηση, η ερώτηση για το ποια είναι η παλαιότερη φωτογραφία του Αρχοντικού Κοντού. Στα κιτάπια μου είχα αυτές τις δύο. Η επιχρωματισμένη του Στέφανου Στουρνάρα είναι από το μπλογκ του Aristides Papadopoulos http://anolehonia.blogspot.com/2011/09/blog-post_24.html που έχει εκδοθεί ως καρτ ποστάλ στην δεκαετία του 1910 (άρα μπορεί να είναι και προγενέστερη).
Η ασπρόμαυρη είναι μια καταπληκτική φωτογραφία που περιέχεται στο βιβλίο Ιστορία της Ελληνικής Φωτογραφίας 1839-1970, του Αλκη Ξανθάκη εκδόσεις Πάπυρος και αποδίδεται επίσης στο Στέφανο Στουρνάρα. Την βρήκα εδώ: https://anemourion.blogspot.com/2017/05/blog-post_991.html
O Aristides λέει στο μπλόγκ του ότι είναι δείχνει μια “άμαξα μπροστά στο αρχοντικό, πριν φαρδύνει ο δρόμος.
Επιβάτες -μάλλον-αριστερά ο Κοκοσλής και δεξιά ο Κοντός.
(Αρχείο Νικ. Μαστρογιάννη)”

Advertisements

Νο. 1355 Ο Καποδίστριας και ο Γαζής

———————-
Μιας και σήμερα ο ελληνικός κυβερνοχώρος βρίθει από αναφορές στην δολοφονία του Καποδίστρια, το μυαλό μου πήγε σε δύο μικρά κείμενα που αναφέρονται στην αρχή της γνωριμίας του Καποδίστρια με τον Άνθιμο Γαζή. Είναι σε γράμματα του Καποδίστρια στον πατέρα του (στα ιταλικά) [1,2]:

“Ευρίσκομαι ενταύθα μεταξύ πολλών συμπατριωτών. Αλλά εκείνοι, εν οις συχνάζω περισσότερον, είναι έμποροί τινες μεγάλου κύρους· και η συναναστροφή του εφημερίου της μικράς Ελληνικής Εκκλησίας (γνωστού υπό το όνομα του αρχιμανδρίτου Γαζή). Ούτος είναι είς πεπαιδευμένος άνθρωπος, συγγραφεύς, εκδότης εφημερίδος, παρά τω οποίω συγκεντρούνται πάντες οι πεπαιδευμένοι Έλληνες, οίτινες ευρίσκονται εις την Βιέννην.” [1]

“….
Την 17ην του παρελθόντος μηνός εώρτασα την εορτήν υμών εις την οικίαν του εξαιρέτου αρχιμανδρίτου Γαζή, εφημερίου της Ελληνικής παροικίας. Εγνώριζεν ούτος ότι ήτο η εορτή υμών και με προσεκάλεσεν εις γεύμα. Ακολούθως ύψωσεν εν ποτήριον οίνου εις την υγείαν υμών και εν συνεχεία μου είπεν ότι γνωρίζων εμέ καλόν υιόν, ηθέλησεν να με κάμη όπως διέλθω την ωραιοτέραν των ημερών μου μεταξύ Ελλήνων. Συνεκινήθην λίαν δι’ αυτήν την λεπτήν φιλοφροσύνην και υπεσχέθην εις τούτον τον άριστον κληρικόν ότι δεν θα αφήσω να αγνοήτε υμείς την φιλοφροσύνην αυτήν. Εκτός του ότι βλέπω αυτόν όλας τας Κυριακάς μετά την λειτουργίαν, διέρχομαι ωσαύτως εις την οικίαν του εσπέραν τινά καθ’ εκάστην εβδομάδα. Ούτος είναι άνθρωπος πεπαιδευμένος και συγκεντρώνει εις την οικίαν του όλους εκείνους τους Έλληνας, οίτινες καλλιεργούν τα γράμματα και τας επιστήμας. Εκδίδει μίαν φ. 2 εφημερίδα φιλολογικήν, γραμμένην εις την νεωτέραν ελληνικήν γλώσσαν / διά την οποίαν, εις τας στιγμάς της σχόλης μου, γράφω τώρα ένα άρθρον. Αυτό έχει ως αντικείμενον την δημοσίαν εκπαίδευσιν….” [2]

Ο Καποδίστριας το 1811/12 είναι ήδη στην υπηρεσία του Τσάρου και βρίσκεται σαν ακόλουθος στην ρωσική πρεσβεία της Βιέννης, μια πόλη που είναι το κέντρο των μηχανορραφιών της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής. Στο ελεύθερο του χρόνο συναναστρέφεται τους Έλληνες ομογενείς. Η προσωπικότητα του Γαζή είναι στο κέντρο της ζωής της ελληνικής παροικίας, και αμέσως έρχεται στην προσοχή του Καποδίστρια. Ο Γαζής φαίνεται ότι πλησιάσει μεθοδικά τον Καποδίστρια, του οποίου την αξία και σημασία έχει γρήγορα αντιληφθεί. Τον ίδιο καιρό έχει αρχίσει στη Βιέννη η έκδοση του περιοδικού «Λόγιος Ερμής» [3] υπό την διεύθυνση του Γαζή. Αυτή είναι η φιλολογική εφημερίδα την οποία αναφέρει ο Καποδίστριας. Το άρθρο στο οποίο αναφέρεται ο Καποδίστριας στο γράμμα του δεν εμφανίστηκε ποτέ στο περιοδικό. Όμως η σχέση των δύο ανδρών συνεχίστηκε. Η επόμενη κίνηση ήταν η μεσολάβηση του Γαζή στην ίδρυση της Φιλομούσου Εταιρείας της Βιέννης https://el.wikipedia.org/wiki/Φιλόμουσος_Εταιρεία_Βιέννης υπό τον Καποδίστρια που στο πρώτο άρθρο του καταστατικού της έλεγε:

“Ο σκοπός της φιλομούσου εταιρείας είνε ή καταβολή των αναγκαίων χρημάτων διά την έκτασιν της παιδείας εις την Ελλάδα διά την έκδοσιν τών κλασικών λεγομένων συγγραφέων και διά την αναζήτησιν παντός είδους αρχαιοτήτων ή δε του Πηλίου όρους ομήγυρις συγκροτεί έν σχολείον τακτικόν κατά μίμησιν τών Ακαδημιών της Ευρώπης”

To “σχολείον τακτικόν” είναι η Μηλιώτικη Σχολή.

[1] Αρχείο Ιωάννου Καποδίστρια τ. Γ’, σελ. 168
[2] Αρχείο Ιωάννου Καποδίστρια τ. Γ’, σελ. 180 http://62.217.127.123/…/arheion_ioannou_kapodistria__t__g__…
[3] Τα τεύχη του Λόγιου Ερμή στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας http://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno…

Νο. 1344 ΚΤΕΛ τότε και τώρα

Created with GIMP

Μιας και ανεβαίνω σήμερα με το ΚΤΕΛ στην πατρίδα, θυμήθηκα αυτό το απόκομμα εισιτηρίου, που μου είχε στείλει ο φίλος της σελίδας Βασίλης Φραδέλος . Με ημερομηνία 21-7-1954 και κόστος 80 δραχμές που αντιστοιχούσε σε 2 σχεδόν ημερομίσθια ή 3-4 κιλά αρνιού. Σήμερα μου κόστισε 30 ευρώ (δηλαδή περίπου όσο λίγο πάνω από ένα ημερομίσθιο ή περίπου 5 κιλά αρνί πάνω κάτω)

No. 1338 Κάρτα/γράμμα της Σοφίας Τοπάλη

Θα μπορούσα να την ανεβάσω μια μέρα με ψηλές θερμοκρασίες, και να κάνω ένα αστειάκι δροσιστικό. Αλλά δεν μου βγαίνει. Κοιτάω την φωτογραφία που είναι πανέμορφη. Ένας χωρικός με τα “κύκλα” στην πλάτη (που βοηθάνε στο βάδισμα σε παχύ χιόνι) έχει πάρει το δρόμο προς την Μακρινίτσα… Μα εκείνο που με συγκινεί ιδιαίτερα είναι ότι πρόκειται για ένα γράμμα/κάρτα γραμμένη από το χέρι της Σοφίας Τοπάλη. Ναι εκείνης της Σοφίας που το σώμα της κρέμονταν από το δέντρο της πλατείας των Κάτω Λεχωνίων στις 7 Ιουνίου 1944… Εκείνης της Σοφίας, που το όνομα της φέρει το λουλούδι Campanula sophiae Beauverd – ένα από αυτά που ανακάλυψε μαζί με τον ελβετό καθηγητή Gustave Beauverd στην δεκαετία του 30. Και είναι ιδιαίτερα συγκινητικό που κρατάω στα χέρια μου, αυτή την κάρτα, που έκανε το γύρο του κόσμου. Έφυγε από τα Κάτω Λεχώνια στις 3/9/1936, έφτασε στην Ελβετία με παραλήπτη τον κ. Martin που είχε γράψει στην Tribune de Geneve ένα άρθρο για τα κύκλα στις 9 Φεβρουαρίου του 1930. Εκεί, χρόνια πολλά μετά, ένας παλαιοπώλης την έβγαλε στο σφυρί, και ένας παλαβός από την Αμερική την αγόρασε για τέσσερα δολάρια, και την περίμενε πως και πως να την πάρει στα χέρια του για να την μοιραστεί ψηφιακά με τους συμπατριώτες του… Καλό Σαββατοκύριακο.

No. 1337 Μεταξουργείο Κοκωσλή

Επιστολή του 1877. Παραλήπτης ο οίκος μεταξιού Palluat & Testenoire της Λυών στη Γαλλία. Αποστολέας η εταιρία του Νικ. Αθ. Κοκωσλή.

Σε μια online δημοπρασία προσφέρεται (σε αλμυρή τιμή) αυτό το γράμμα του 1877 που σχετίζεται με την περιοχή μας. Ο παραλήπτης του γράμματος είναι ο οίκος μεταξιού Palluat&Testenoire στην Λυών της Γαλλίας που είχε εργοστάσια μέχρι και στο Λίβανο (η δεύτερη φωτογραφία είναι από την Αντιόχεια της Συρίας και δείχνει την αγοροπωλησία κουκουλιών στο τέλος του 19ου αιώνα (- Πηγή https://www.wikiwand.com/fr/Histoire_de_la_soierie_à_Lyon )

Εμπόριου κουκουλιών μεταξιού στην Αντιόχεια της Συρίας στο τέλος του 19ου αι. Πηγή:
https://www.wikiwand.com/fr/Histoire_de_la_soierie_à_Lyon

 

H σφραγίδα του αποστολέα αναδεικνύει την σχέση με την περιοχή μας. N. A. Cocoslis & Cie. Cie είναι η συντομογραφία για το C(ompan)ie που σημαίνει εταιρεία, και προφανώς πρόκειται για τον Νικόλαο Αθ. Κοκωσλή εκ Πορταριάς – ο οποίος άρχισε ως μέλος της επανάστασης του 1854 ως φοιτητής (“φύσει ἀποφασιστικού καὶ ῥιψοκινδύνου χαρακτῆρος” λέει μια βιογραφία του αργότερα), συνέχισε ως επιχειρηματίας στην περιοχή των Λεχωνίων κυρίως,και εξελέγη πολλάκις ως βουλευτής (“πάντα Τρικουπικός”) μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας το 1881.
Περισσότερες πληροφορίες στο μπλογκ του αγαπητού Aristides Papadopoulos http://anolehonia.blogspot.com/se…/label/Κοκοσλής%20Νικόλαος

Το μεταξουργείο Κοκωσλή περιγράφεται αναλυτικά στο άρθρο της κ. Μαρίας-Χριστίνας Χατζηιωάννου, στο θεματικό αφιέρωμα “Σηροτροφία–Μεταξουργία” σελ. 27-33, στο “ΔΕΛΤΙΟ” της Διεθνούς Επιτροπής για τη Διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς, περίοδος Γ΄, αριθμός τεύχους 1 -2010 του ελληνικού τμήματος του TICCIH που υπάρχει στο:
http://anolehonia.blogspot.com/…/lab…/Λεχώνια%20Μεταξουργείο

H αρχή της λειτουργίας του, σύμφωνα με το άρθρο αυτό ήταν το 1865, αλλά η κατασκευή του πρέπει να άρχισε νωρίτερα. Στην αναφορά του Ταγματάρχη Stuart, Βρετανού Υποπρόξενου στο Βόλο, σχετικά με το εμπόριο αυτής της Περιοχής κατά το έτος 1859, διαβάζουμε: “Ένα μεταξουργείο είναι σε πορεία κατασκευής στα Λεχώνια, 3 1/2 ώρες από το Βόλο, στους πρόποδες του Πηλίου. Ο ονομαστικός επικεφαλής της επιχείρησης είναι ένα Γάλλος, ονομαζόμενος Borne, αλλά το κεφάλαιο χορηγείται, όπως μαθαίνω από κάποιον Monsieur Maton, έναν συνταξιούχο έμπορο μεταξιού από τη Μασσαλία. Αν και η φλούδα μεταξιού (σημ. κουκούλι) είναι ένα από τα κύρια προϊόντα αυτής της περιοχής, οι κάτοικοι λίγο γνωρίζουν την αξία της στις Ευρωπαϊκές αγορές. Τις αλλαγές που έγιναν στη «ρίψη» από την εφαρμογή του ατμού και των βελτιωμένων μηχανών, τις αγνοούν απόλυτα και πιστεύουν ακόμα ότι το κουκούλι που τρυπιέται από την έξοδο του σκόρου (σημ. νύμφης) είναι άχρηστο. Σαν συνέπεια της άγνοιάς τους, ωφελούνται μόνο σε μικρό βαθμό από τους καρπούς τις εργασίας τους, ενώ τα κύρια κέρδη μένουν στους εμπόρους της Σμύρνης και της Θεσσαλονίκης που αγοράζουν με προμήθεια για Γαλλικούς οίκους. Ελπίζω ότι θα δω άμεσες παραγγελίες να φτάνουν εδώ σύντομα από την Αγγλία και αυτές οι παραγγελίες μπορεί πιθανόν να περιλαμβάνουν διάφορα είδη». […]

Το μόνο κτίριο που έχει απομείνει σήμερα φαίνεται στην φωτογραφία του αγαπητού Theodoros Gavardinas .

Μεταξουργείο Κoκωσλή
Πρόσφατη φωτογραφία: Theodoros Gavardinas

Νο 1336. Μακρινίτσα – Κ. Ζημέρης

Ήταν η μέρα των εκλογών και επίτηδες διάλεξα αυτήν την ήρεμη και στοχαστική φωτογραφία του Κ. Ζημέρη.

Νο. 1334 Ψευτοπαράθυρα σε αρχοντικό της Πορταριάς ( ; ) με φόντο το Βόλο (Απρίλιος 1941)

Φωτογραφία Νεοζηλανδού στρατιώτη. Η λεζάντα λέει “Πήλιο-Πορταριά” Πηγή:
https://www.facebook.com/GreeceAtWw2Photostory/photos/p.1652464521530059/1652464521530059/?type=1&theater
Η ειδυλλιακή ατμόσφαιρα της φωτογραφίες δείχνει τόσο αποκομμένη από την θανατερή πραγματικότητα της εποχής της. Ένα τμήμα των Νεοζηλανδικών δυνάμεων, που προσπαθούσε να σταματήσει ανεπιτυχώς την προέλαση των Γερμανών στα περάσματα του Ολύμπου, αναδιπλώθηκε γύρω στις 17 Απριλίου και βρέθηκε στο Βόλο. Σε λίγες μέρες οι Γερμανοί μπήκαν στην πόλη. Επομένως, πιθανότατα, η ημερομηνία λήψης της φωτογραφίας είναι μεταξύ 17 και 21 Απριλίου 1941.

H φωτογραφία δείχνει ένα χαρακτηριστικό στοιχείο παλιών πηλιορείτικων αρχοντικών. Τα ψευτοπαράθυρα. Μας λέει ο Κίτσος Μακρής στο βιβλίο του “Ψευτοπαράθυρα του Πηλίου”, Βόλος, 1957: “Τα πηλιορείτικα σπίτια, όπως και όλα τα σπίτια του βορειοελλαδίτικου τύπου, πάνω από τα κύρια παράθυρα του επάνω πατώματος, αμέσως μετά το γείσο της στέγης, είχαν φεγγίτες μe γύψο και χρωματιστά τζαμάκια. Με τo πέρασμα του χρόνου, καθώς καταργείται ο φεγγίτης, ενώ διατηρείται δ αρχιτεκτονικός τύπος τού σπιτιού, στη θέση τού φεγγίτη μπαίνει ζωγραφιστή απομίμησή του, τo ψευτοπαράθυρο. ’Από την απλοποιημένη απομίμηση του σχεδίου του φεγγίτη, το ψευτοπαράθυρο περνάει σε καινούργιες, δικές του μορφές. Όπως κάθε είδος, πού μπαί­νει στη θέση ενός παλιότερου, στην αρχή είναι επηρεασμένο από το σχήμα τού παλιού. Σιγά-σιγά, όμως, ξεμακραίνει από αυτό και αποχτάει δικό του ύφος. ”

Eίναι άραγε Πορταριά;  Δεν νομίζω. Ποιο είναι το αρχοντικό;