Χρόνια πολλά στους Λευτέρηδες και τις Ελευθερίες (και ιδιαιτέρως στον αγαπητό κ. Λευτέρη Τσίλογλου).
Επί τη ευκαιρία της εορτής, να θυμηθούμε ότι ο Άγιος Ελευθέριος ήταν ο προστάτης των φυλακισμένων. Ο φίλος Αρης Παπαδόπουλος είχε σχολιάσει ότι “το ότι έχουν οι φυλακές εκκλησίες με τον ‘Αγιο Ελευθέριο, έχει σχέση με την παρετυμολόγηση των λέξεων δηλ. τη λαϊκή ετυμολογία ή την “πρόληψιν εξ αμαθείας” όπως λέει ο Ζωσιμάς.
Έτσι έχουμε τον άγιο Ελευθέριο (15 Δεκεμβρίου), ελευθερώνει τις έγκυες αλλά και τους φυλακισμένους, τον άγιο Φανούριο> φανερώνω-φανέρωση. Έχουμε “προστάτες” ακόμη τον άγιο Προκόπιο >προκοπή νέων ζευγαριών, τον άγιο Τρύφωνα >τρυφερά-λαχανικά, τον άγιο Στυλιανό> στυλώνει τα μωρά κ.ά.”
Για τις φυλακές που τις βλέπουμε εδώ στην φωτογραφία του Jean Binot (1902), μας είχε πει ο φίλος Nikolas Filaretos ότι “Οι φυλακές του Βόλου στεγάστηκαν στο συγκρότημα κτιρίων (στρατώνας-φυλακές-τηλεγραφείο-δικαστήριο) που χτίστηκαν τη δεκαετία 1860 από τους Οθωμανούς. Τα κτίρια χρησιμοποιήθηκαν και από το ελληνικό κράτος μετό το 1881 κυρίως ως στρατώνας, γι’ αυτό και η ονομασία της πλατείας Στρατώνος και παράλληλα μέρος τους διασκευάσθηκε για φυλακές. Στις αρχές της δεκαετίας του 1890 χτίζεται και ο ναΐσκος του Αγ. Ελευθερίου [Για την “κινητή” εκκλησία του Αγίου Ελευθέριου ο Aristides είχε βρει ότι τα εγκαίνια του έγιναν στις 30/9/1895]
Οι τουρκικοί στρατώνες που φιλοξένησαν μέρος των προσφύγων από την Μικρά Ασία κατεδαφίστηκαν του 1939, ενώ τα υπόλοιπα κτίρια επί της πλατείας (φυλακές, Δημοτικό Θέατρο κ.α.) έπαθαν ζημιές από τους σεισμούς των μέσων της δεκαετίας του 1950 και μέχρι το 1960 κατεδαφίστηκαν οπότε και η πλατεία διαμορφώθηκε για να δεχθεί την κατασκευή του Δημαρχιακού μεγάρου (1969-70).”
Από τον Εμπορικό Οδηγό του 1901 διαβάζουμε ότι εκεί φυλάσσονται υπόδικοι και κατάδικοι “διά χρέη κρατουμένων”.
Όπως είχαμε πει στην ανάρτηση 661. “Η χοροεσπερίς υπέρ των φυλακισμένων” https://www.facebook.com/…/p.666101296848…/666101296848594/… από την αθηναϊκή εφημερίδα Σκριπ στις 3/3/1908 (απδελτιωμένο α
πό το Giorgios Kontomitros στο βιβλίο του “Η πόλι της γκαρντένιας”) διαβάζουμε ότι:
“Εν μάθημα δια τους εδώ πλουσίους μας έρχεται από τον Βόλον. Μία χοροεσπερίς κατά την ημέρα των Απόκρεων διωργανώθη εκεί, από το σωματείον των Ξενοδοχοαρτοκρεοπωλών (!) ώς γράφει σήμερον ο εκ Βόλου ακάματος ανταποκριτής του “Σκριπ” υπέρ της αποφυλακίσεως των δια χρέη κρατουμένων εις τας πολιτικάς φυλακάς. Ευγενεστέρα πρωτοβουλία και υψηλότερον αίσθημα φιλανθρωπίας δεν ήτο δυνατόν να υπάρξη. Και η χοροεσπερίς εγένετο, και δια του συλλεγέντος ποσού πηρώθησαν τα χρέα δέκα οφειλετών, οι οποίοι εξελθόντες των φυλακών διήλθον την τελευταίαν ημέρα των Απόκρεων παρα ταις οικογενείαις των. Εν εύγε εις τους Βολιώτας δια το αξιοζήλευτον παράδειγμα της φιλανθρωπίας των!”
Ένα άλλο δείγμα της ενεργητικής αλληλεγγύης των Βολιωτών στις αρχές του 20ου αι. μας δίνει ένα τμήμα γράμματος της “Η Εν Χριστώ Αδελφότης Βώλου” που ένας από τους σκοπούς της ήταν η αποφυλάκιση τέτοιων κρατουμένων. Εκεί διαβάζω:
“[Την] δε ώραν της αποφυλακίσεως [είχαμε] μιαν ευχάριστον έκπληξιν. Προσελθών ο συμπολίτης μας κύριος Σκούταρης, μηχανικός κατέθεσεν προς τον σκοπον της αποφυλακίσεως Δρ. 100…. Δύνασθε να εννοήσετε την χαράν μας ότε απεφυλακίζομεν τον έκτον δυλακισμένον οφείλοντα Δρ. 128 εκ τροφοδοσίας χρέους προς το Δημόσιον ώστε παρ’ ολίγον να υψωθεί λευκή σημαία στας Φυλακάς διότι έμειναν μόνο 3.
Αναρωτιέμαι, πως φτάσαμε ρε παιδιά από το “Εφ’ όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε” φτάσαμε σήμερα στην προστακτική του ρήματος “ψοφάω” ; ….
