Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο ναός του Αγίου Κωνσταντίνου, η γωνία αυτή της παραλίας του Βόλου, είναι ένα εμβληματικό κτίριο για την πόλη. Η θέση αυτή έχει ιστορία που πάει πίσω πολλούς αιώνες. Αν και πολλές λεπτομέρειες έχουν χαθεί, καλό είναι ο Βολιώτης και η Βολιώτισσα καθώς και οι φίλοι της περιοχής να ξέρουμε κάποιες πτυχές αυτής της ιστορίας.
Κατ’ αρχάς ας πούμε ότι η φωτογραφία είναι η καλύτερη που υπάρχει για τον “παλιό” ναό του Αγίου Κωνσταντίνου και είναι από τον Αγγλικό Στόλο που κυκλοφορούσε καρτ ποστάλ από τα μέρη που επισκέπτονταν ώστε οι ναύτες να τις στέλνουν στην οικογένεια τους ή όπου αλλού ήθελαν. Ανήκει στην συλλογή του αγαπητού φιλίστορα και συλλέκτη Ν. Μαστρογιάννη (ευχαριστώ πολύ!). Ο ναός αυτός κατασκευάστηκε την άνοιξη του 1898 και η πρώτη λειτουργία έγινε στις 19 Απριλίου 1898 και κατεδαφίστηκε στα 1936 όταν έγινε ο καινούργιος ναός. Ήταν εκεί που σήμερα είναι το Ξενία. Σήμερα σ΄εκείνη τη θέση υπάρχει ένα προσκυνητάρι. Στην περιοχή αυτή, πρέπει να υπήρχε ρωμαϊκός ή παλαιοχριστιανικός οικισμός. Δίπλα στον ναό και συγκεκριμένα κατά την κατασκευή των θεμελίων του μύλου Καπουρνιώτη-Παντή βρέθηκαν τα θεμέλια μιας εκκλησίας παλαιοχριστιανικών χρόνων καθώς και διάφορα αρχιτεκτονικά γλυπτά που πρέπει να βρίσκονται στο μουσείο [1]. Ο Ν. Παπαχατζής μας αναφέρει [2] πως ο Γιαννόπουλος πίστευε ότι ο οικισμός αυτός σχηματίστηκε όταν εγκαταλείφθηκε η πόλη της Γορίτσας. Ο Γιαννόπουλος παρατήρησε ότι η εγκατάλειψη της Γορίτσας έγινε στους πρώιμους ρωμαϊκούς χρόνους γιατί στην πάνω πόλη δεν παρατηρούνται νεώτερα λείψανα. Επειδή δε λείπουν και τα παλαιότερα αρχιτεκτονικά λείψανα και επιγραφές, ο Γιαννόπουλος υπέθετε ότι οι κάτοικοι που συνοίκησαν χαμηλά τα μετέφεραν εκεί και τα χρησιμοποίησαν στον καινούργιο συνοικισμό.
Μια σημαντική πληροφορία για τον ιστορικό αυτό «μίτο της Αριάδνης» μας δίνει ο Δ. Τσοποτός [3] ο οποίος μας λέγει ότι στην θέση του μύλου «ευρέθη μαρμάρινος στήλη φέρουσα αρχαίον ψήφισμα των Ολοσσωνιών [Σημ. Ολοσσών=αρχαία Ελασσόνα] υπέρ Δημητριέων δικαστών και μεξεπεργασθείσα υπό Χριστιανών εις επίμηκες ορθογώνιο κιονόκρανον», από τον έφορο αρχαιοτήτων Α. Αρβανιτόπουλο, ο οποίος έκανε την εκτίμηση ότι εκεί υπήρχε εκκλησία παλιά πρίν την Τουρκοκρατία του 11-12ου μ.Χ. αιώνα.
Ο Ζωσιμάς στον Προμηθέα (1898) έγραψε ότι θα απεδείκνυε ότι “παρἀ την θέσιν Αγιος Κών/νος υπήρχε μνημείον αξιωματικού τινός, Κωνσταντίνου καλουμένου, φονευθέντος εν τη ναυμαχία (την Ναυμαχία της Δημητριάδος για την οποία συζητήσαμε μερικές εβδομάδες πριν http://tinyurl.com/lrmd68u ) τη κατά το 1272 έως 1276 γενομένης μεταξύ του στόλου του Αυτοκράτορος Μιχαήλ Παλαιολόγου και των Ενετών κατεχόντων τότε την Εύβοιαν”. Δυστυχώς όμως δεν δημοσίευε κάτι σχετικό αργότερα.
Ο Δ. Τσοποτός επίσης μας λέγει ότι στην θέση αυτή υπήρχε ήδη πρίν την ίδρυση της πόλης του Βόλου (το θυμάται ο ίδιος προσωπικά), ένα μικρό λιθόκτιστο προσκυνητάρι με μικρή θυρίδα και καντίλι, (το αναφέρει και ο Ζωσιμάς [4]).
Έτσι λοιπόν περνάμε από τα ρωμαϊκά/παλιοχριστιανικά χρόνια, και το ναό των ύστερων Βυζαντινών χρόνων, στο προσκυνητάρι της Τουρκοκρατίας, και μετά την απελευθέρωση και την επέκταση της πόλης του Βόλου προς τα ανατολικά στον ναό που βλέπουμε στην φωτογραφία, για τον οποίο έγραψε ο παλιός μας δάσκαλος Θανάσης Ζέρβας [5]:
“Mε την άδεια του τότε μητροπολίτη Γρηγορίου Φουρτουνιάδη αποφασίστηκε να κτισθεί ένα παράπηγμα, με προσωπική εργασία των ενοριτών και προσφορές σε δομικά υλικά από τους ευπορότερους. Τα θεμέλια και οι τοίχοι ήταν φτιαγμένοι από πέτρα. Έγινε ακόμη μια μικρή ανύψωση περίπου ενός μέτρου των τοίχων και από εκεί και πάνω με χοντρές καστανιές και τάβλες ολοκληρώθηκε το παράπηγμα, το οποίο είχε μήκος 12 μέτρα και πλάτος έξι. Κτίστηκε δε λίγα μόνο μέτρα μακρυά από την θάλασσα, εκεί ακριβώς που είναι η είσοδος του Ξενία. Σήμερα λίγα μέτρα πιό εκεί υπάρχει ένα όμορφο προσκυνητάρι με εικόνα των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Στο σημείο αυτό ήταν το ιερό του πρώτου ναού.
Η αλήθεια ήταν ότι αυτός ο ναός ήταν μιά λύση ανάγκης. Αυτή η λύση κράτησε ούτε λίγο ούτε πολύ 38 χρόνια. Πολλοί από τους ηλικιωμένους συμπολίτες θυμούνται ακόμα το παράπηγμα αυτό, το οποίο δεν πληρούσε κανένα από τους όρους που πρέπει να έχει ένας ναός.
Όπως μου αφηγήθηκαν παλιοί ενορίτες, όταν φυσούσε δυνατός αέρας, έτριζε ο ναός και βούϊζε τόσο που νόμιζες ότι θα σωριαζόνταν στο έδαφος. Η ανέγερση του έγινε μέσα σ’ ένα μήνα και η πρώτη λειτουργία τελέστηκε πάνω σε αντιμνήσιο στις 19 Απριλίου του 1898, Κυριακή των Μυροφόρων. ”
Όπως είναι φανερό, ο ναός αυτός δεν πληρούσε τις ανάγκες της ολοένα και μεγαλύτερης ενορίας. Έτσι με σχέδια του σημαντικού αρχιτέκτονα Αριστείδη Ζάχου ο Αγιος Κωνσταντίνος στην μορφή που τον ξέρουμε θεμελιώθηκε το 1927 (http://tinyurl.com/nd8tg63 ) και εγκαινιάστηκε επίσημα στις 18 Μαΐου του 1936 (τον βλέπουμε εδώ λίγο πριν την περάτωση των εργασιών http://tinyurl.com/pgchvxt ). Η εκκλησία αυτή σημαδεύει πλέον την μορφή της πόλης και εμφανίζεται σε πολλές φωτογραφίες, όπως αυτή εδώ http://tinyurl.com/qc5jt8v του Κ. Στουρνάρα στις αρχες της δεκαετίας του 50. Οι σεισμοί του 55 προξένησαν ζημιές στο κωδωνοστάσιο που γκρεμίστηκε για να ξαναεπισκευαστεί το 1961 (http://tinyurl.com/nh7hzlr ).
[1] Ν. Γιαννόπουλου, Θεσσαλικά Χρονικά, 5ος τόμος, 1936.
[2] Ν. Παπαχατζή, “Τα λείψανα και η Ιστορία των Αρχαίων Πόλεων της Περιοχής του Βόλου”, Εκδ. Σ.Ν.Σχοινά, Βόλος 1937.
[3] Δ. Τσοποτού, «Η ιστορία του Βόλου», 1933(
😉 – Επανέκδοση από το ΔΗ.Κ.Ι. 1991. Σελ. 261
[4] Προμηθεύς, 1900, σελ. 492
[5] Α. Ζέρβας, “Άγιος Κωνσταντίνος Βόλου”, Βόλος 1996
![18527686_1221245458000839_8437515694170329828_n[1]](https://volosmagnisia.files.wordpress.com/2017/05/18527686_1221245458000839_8437515694170329828_n1.jpg?w=640)
