Νο. 1109 Όσα ξέραμε (και πιθανόν ξεχάσαμε) για την Αργώ.

(Σχετικά αποσπάσματα από τον πολύ ενδιαφέροντα ιστότοπο Ψηφίδες για την Ελληνική Γλώσσα [1] . O πίνακας είναι του Τζόρτζιο ντε Κίρικο – τον ανέρτησε ο Thanasis Germanos)”Πολλές παραλλαγές και λεπτομέρειες υπάρχουν γύρω από την Αργώ. Οι παραλλαγές αφορούν τον κατασκευαστή, τον τόπο κατασκευής, το ξύλο κατασκευής, τον ρόλο της Αθηνάς ή της Ήρας, και εμπλέκουν περισσότερα πρόσωπα και τόπους, υποδηλώνοντας και την προσπάθεια οικειοποίησης του θέματος λόγω της σημαντικότητάς του, κάτι που προσέδιδε κύρος.”1. Ο κατασκευαστής του πλοίου Άργος ακολούθησε τη συμβουλή της Αθηνάς και ναυπήγησε ένα πλοίο με πενήντα κουπιά, στέρεο και γερό, παρά το γεγονός ότι ο Πελίας του ζήτησε να μη χρησιμοποιήσει πολλά καρφιά, ώστε να διαλυθεί γρήγορα και ο νόμιμος διάδοχος στην εξουσία της Ιωλκού Ιάσονας να πεθάνει. Επιπλέον, με τη βοήθεια της Αθηνάς το έκανε τόσο ελαφρό, ώστε οι ναύτες να μπορούν να το σηκώνουν στους ώμους.
2. Στην παράδοση που θέλει την τεχνουργό Αθηνά σύμβουλο και συμμέτοχο, προσθέτει στην πλώρη ξύλο από την ιερή βαλανιδιά της Δωδώνης, τη φηγό του Δία, το οποίο είχε την ικανότητα να μιλά, να προφητεύει και να προειδοποιεί για επικείμενους κινδύνους. Μίλησε, για παράδειγμα, και είπε να αποβιβάσουν τον Ηρακλή στους Αφέτες της Θεσσαλίας, επειδή δεν μπορούσε να σηκώσει το βάρος του.
3. Ο Ευριπίδης αναφέρει ότι η Αργώ ήταν το πρώτο πλοίο -πρωτόπλοος-που πέρασε την Ανατολική θάλασσα (Ανδρομάχη 865)· άλλοι ότι ήταν το πρώτο μεγάλο καράβι (Διόδωρος 41.1-2) ή γενικά το πρώτο καράβι που έσχισε τα νερά της παρθένου θαλάσσης.
4. Ο καταστερισμός της Αργώς αποδίδεται από τον Ερατοσθένη σε εκείνη την εκδοχή του μύθου που εμπλέκει την Αθηνά στη ναυπήγηση του πλοίου και το θέλει να είναι το πρώτο πλοίο που διέσχισε τα πέλαγα (πρωτόπλοος). Όμως στον ουρανό δεν φαίνεται ολόκληρο το είδωλό της, μόνο το πηδάλιο και το κατάρτι, όχι όμως η πλώρη που υποτίθεται ότι χάθηκε, όταν η Αργώ περνούσε τις Συμπληγάδες πέτρες στον Βόσπορο. Ωστόσο, έστω και τμηματικά, οι ναυτικοί βλέπουν το καράβι στον ουρανό και παίρνουν κουράγιο για τη δική τους τη δουλειά και, ταυτόχρονα, νιώθουν την τιμή των θεών προς το πλοίο που κατέστησε τη δόξα του αιώνια.

[1] http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/mythology/lexicon/metamorfoseis/page_037.html

Advertisements

No. 1108. Από τον ωραίο Βόλο (Τα δικαστήρια και η Πλατεία Ελευθερίας – Κ. Στουρνάρα)

Από τις πρώτες καρτ ποστάλ του Κ. Στουρνάρα (τέλος δεκαετίας του 40 υπολογίζω). Έχει κάτι το ιδιαίτερο στις πρώιμες αυτές ματιές του στην πόλη. Από πρόσφατη δημοπρασία στο ebay.

Νο. 1107. Ημερίδα στο Βόλο με θέμα «Θεσσαλία: Ένας αιώνας από το πολυσήμαντο έτος 1917»

13/10/2017 Αμφιθέατρο Τεχνικού Επιμελητηρίου Μαγνησίας (ώρα έναρξης 5.00 μ.μ.)
——————–
Κλείνουν 100 χρόνια από το 1917 ένας χρόνος “με σημαντικά πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά γεγονότα που συμβαίνουν στην Ελλάδα και εντοπίζονται στον θεσσαλικό χώρο, όπου προκαλείται εισβολή των συμμαχικών στρατευμάτων και κατοχή της Θεσσαλίας από τους Γάλλους.” Μια σειρά εκδηλώσεων ετοιμάζονται πανθεσσαλικά με ημερίδες και εκδόσεις από εκπρόσωπους της Φιλολογικής Ιστορικής Αρχαιολογικής Λαογραφικής Εταιρείας Θεσσαλίας, της Εταιρίας Θεσσαλικών Ερευνών (Βόλος), του Συνδέσμου Φιλολόγων ν. Λάρισας, του Φιλολογικού Ιστορικού Λογοτεχνικού Συνδέσμου (Τρίκαλα) και των Φίλων Μουσείου Πόλης (Καρδίτσα). Στον Βόλο η Ημερίδα θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 13 Οκτωβρίου 2017 στο αμφιθέατρο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Μαγνησίας (ώρα έναρξης 5.00 μ.μ.). Θα παρουσιαστούν εισηγήσεις αναφερόμενες στα χαρακτηριστικά του εθνικού διχασμού και σε γεγονότα αναφερόμενα στον Βόλο και τη Μαγνησία, ενώ θα προβληθεί και σχετικό τεκμηριωτικό βίντεο. Το πρόγραμμα θα ανακοινωθεί σύντομα στο https://sites.google.com/view/thessalia1917

Η φωτογραφία είναι του Δημαρχείου του Βόλου (Μέγαρο Σκενδεράνη) σημαιοστολισμένου με γαλλικές σημαίες, από τα γαλλικά κρατικά αρχεία.

Οι σχετικές αναρτήσεις της ΗΜΣΠΤΧ είναι εδώ:
532. H είσοδος του Γαλλικού Στρατού στο Βόλο (Ιούνιος 1917)
https://www.facebook.com/MagnesiaStoPerasmaTouChronou/posts/534671869991538:0
536. O Bόλος από το Πήλιο (1917)
https://www.facebook.com/MagnesiaStoPerasmaTouChronou/posts/536349019823823:0
725. Γάλλοι στρατιώτες και παιδιά στον Βόλο του 1917
https://www.facebook.com/MagnesiaStoPerasmaTouChronou/posts/732758626849527:0
737. Ημέρα της Βαστίλλης 14 Ιουλίου 1917
https://www.facebook.com/MagnesiaStoPerasmaTouChronou/posts/749397828518940:0
752. Αεροφωτογραφία του λιμανιού στα 1917 (!!!!!)
https://www.facebook.com/MagnesiaStoPerasmaTouChronou/posts/769266113198778:0
768. Αεροφωτογραφία του Βόλου (1917)
https://www.facebook.com/MagnesiaStoPerasmaTouChronou/posts/787517978040258:0
Νο. 1087 Παρέλαση των γάλλων στρατιωτών στην παραλία (14/7/1917)
https://www.facebook.com/MagnesiaStoPerasmaTouChronou/photos/a.255813411210720.60359.255808977877830/1289961777795873/

Στο μπλόγκ του Άρη Π επίσης υπάρχουν σχετικές, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες αναρτήσεις εδώ:
http://anolehonia.blogspot.gr/2014/06/1917.html
http://anolehonia.blogspot.com/2014/06/1917-2.html

No 1106.Εναρκτήρια πτώση της μπάλλας από αεροπλάνο (γαλατάς) σε αγώνα της Νίκης

Εδώ ένα στρατιωτικό αεροπλάνο δίνει την έναρξη του ποδοσφαιρικού αγώνα της Νίκης πετώντας την μπάλλα στην σέντρα! Είναι από την εποχή γύρω στο 1960. Το αεροπλάνο προφανώς ανήκε στην 200η Μ.Ε.ΠΑΡ (Μοίρα Εναερίων Παρατηρήσεων της Αεροπορίας Στρατού) που εγκαθίσταται στον Βόλο, και συγκεκριμμένα στο παλιό Γερμανικό αεροδρόμιο της Νέας Ιωνίας στα 1954. Ο φίλος Nikolas Filaretos μας θύμησε ότι τα αεροπλάνα αυτά ο κόσμος τα αποκαλούσε γαλατάδες “γιατί περνούσαν ακριβώς κάθε μέρα την ίδια ώρα, όπως οι (κανονικοί) γαλατάδες…”. Ο φίλος Πηγασος Νεου Κοσμου μας λέει ότι είναι από την Παρασκευή 28 Οκτωβρίου 1960….. φιλικός αγώνας ……ΝΙΚΗ ΒΟΛΟΥ-ΟΛΥΜΠΟΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ….1-4!
Πολλές πληροφορίες για το αεροδρόμιο της της Νέας Ιωνίας μπορείτε να βρέιτε εδώ
https://hellenicarmyaviationhistory.wordpress.com/…/αερο…/2/
Ευχαριστώ τον Jhon Casabetis που έχει το blog αυτό για την άδεια της χρήσης της φωτογραφίας.

No. 1105 Ξενία

Δύο φωτογραφίες. Η πρώτη είναι καρτ-ποστάλ της ΔΕΛΤΑ ίσως και πριν την έναρξη της λειτουργίας του (1964). Η δεντροφύτευση που ακολούθησε και το έκανε το σημείο των νεανικών μας ραντεβού έγινε μετά. H δεύτερη είναι φωτογραφία του φίλτατου Theodoros Gavardinas (1958) που δείχνει το σημείο του Ξενία με τα μπάζα των σεισμών που έκαναν την επιχωμάτωση της περιοχής, μιας και πριν εκεί που είναι σήμερα το Ξενία ήταν θάλασσα (δείτε και εδώ https://www.facebook.com/MagnesiaStoPerasmaTouChronou/posts/320245871434140:0)

Νο. 1104. Ο Βόλος και τα τριγύρω χωριά στα 1485

Δεν είναι φωτογραφία (προφανώς), ούτε σκίτσο. Είναι πληροφορίες από ένα τουρκικό κατάστιχο του 1485 που μεταφράστηκε πρόσφατα από Έλληνες ερευνητές [1] που μας δίνει έμμεσα μια εικόνα της περιοχής στην αρχή της Τουρκοκρατίας.

O Ν. Γιαννόπουλος πίστευε πως ο “συνοικισμός” στο Κάστρο των Παλιών υφίστατο στους Ρωμαϊκούς, στους παλαιοχριστιανικούς αλλά και στους βυζαντινούς χρόνους. Στον 14ο αι. για πρώτη φορά υπάρχει η αναφορά στο φρούριο του Βόλου από τον Κατακουζηνό που λέει ότι το 1333 ο Κωνσταντίνος ο Μονομάχος “είλε [δηλαδή κατέλαβε] τον Γόλον και το Καστρί”. Αργότερα ο Μοροζίνι επιτέθηκε στο φρούριο στα 1655 ( https://www.facebook.com/MagnesiaStoPerasmaTouChronou/posts/415939541864772 ). Τότε (στα 1655) το φρούριο είχε τουρκικό στρατό. Το πότε ακριβώς οι Τούρκοι κάνουν το κάστρο στρατιωτική τους βάση δεν είναι γνωστό. Το σημερινό ντοκουμέντο μας δίνει μια πληροφορία για μια ενδιάμεση ημερομηνία, το 1485, που μας λέει ότι στα 1485 ο Βόλος ήταν βασικά ένα ελληνικό χωριό. Είναι σχετικά λίγα χρόνια μετά την Άλωση. Το ντοκουμέντο αυτό είναι ένα κατάστιχο, μια απογραφή πληθυσμού, με το επιπλέον στοιχείο του φόρου (τιμαριωτικής προσόδου) που μαζεύονταν στο κάθε μέρος.

Η εικόνα έχει τρία κομμάτια. Αριστερά είναι το τουρκικό κείμενο, και δεξιά η μετάφραση και οι βοηθητικές υποσημειώσεις. Διαβάζουμε λοιπόν: ότι η περιοχή είναι ζιαμέτι (τσιφίκι* – όχι ακριβώς, δείτε τις λεπτομερείς εξηγήσεις του αγαπητού φίλου Κώστα Σπανού στα σχόλια παρακάτω) που υπάγεται στα Φάρσαλα και ανήκει στον Ισκεντέρ Τσελεμπή ο οποίος το είχε πάρει από τον Εβενός Τσελεμπη. O Ισκαντέρ Τσελεμπή μπορεί να είναι o Ισκαντέρ Τσελεμπή [1] που ήταν “υπουργός” οικονομικών του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπή (χρονικά αυτό είναι μερικές δεκαετίες αργότερα).

Το ζιαμέτι (τσιφλίκι) του Τσελεμπή αποτελείται από τον Βόλο (Golos στα τουρκικά) που έχει 292 νοικοκυριά (οικογένειες), 42 άγαμους, 28 χήρες με συνολικό “φόρο” 32362 (άσπρα;) [ευχαριστώ την κα. Ντίνα Μουστάνη για την διόρθωση). Επιπλέον υπάρχουν και 3 μουσελλέμ. Αυτοί είναι Τούρκοι που έχουν στρατιωτικά και πολιτικά καθήκοντα και είναι απαλλαγμένοι από φόρους. Σε άλλα μέρη του κατάστιχου αναφέρονται ξεχωριστά τους μουσουλμάνους, γεγονός που σημαίνει ότι ο Βόλος στα 1485 ήταν βασικά ένα αμιγές ελληνικό “χωριό” (μικρότερος σε σύγκριση με τα Τρίκαλα που αναφέρονται να έχουν 260 χριστιανικά νοικοκυριά και 462 μουσουλμανικά, και τη Λάρισα που είναι βασικά τουρκοχώρι με 62 χριστιανά και 462 μουσουλμάνικά νοικοκυριά). Σημειωτέον ότι η Θεσσαλία ολόκληρη ανήκει στο “σαντζάκι των Τρικάλων” (σαντζάκι είναι γεωγραφική/διοικητική υποδιαίρεση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας).

Το κείμενο μας λέει επίσης πως το τσιφλίκι του Τσελεμπή περιλαμβάνει επίσης από το χωριό Σωτήρα (δηλ. Ζαγορά) με λίγους ανθρώπους και φόρο και το Κάτω Χωριό (Κατηχώρι!) με μέγεθος περίπου 1/5 του Βόλου.

Επίσης η κα Μουστάνη επεσήμανε ότι με το Golos πιθανότατα να αναφέρεται ο Άνω Βολος και όχι το Κάστρο. Είχα στην αρχή στο μυαλό μου μια ύστερη χρονολογία για την “ίδρυση” του Άνω Βόλου, αλλά οι περισσότεροι θεωρούν το 1423 σαν την έναρξη της τουρκοκρατίας και την μετοίκηση των κατοίκων της Δημητριάδας και του Κάστρου στον Άνω Βόλο.

[1] https://en.wikipedia.org/wiki/%C4%B0skender_%C3%87elebi (İskender Çelebi)
[2] Γιώργος Σαλακίδης, Ιωάννης Θεοχαρίδης, “Η κεντρική Ελλάδα τον 15ο αιώνa: Το ανέκδοτο οθωμανικό κατάστιχο του 1485” Εκδόσεις Σταμούλης Αντ., 2014

—-
Σχόλιο του Κ. Σπανού:
Ζιαμέτι: ένας ή περισσότεροι οικισμοί που απέδιδαν στον τιμαριούχο ετήσια πρόσοδο από 9.999 έως 99.999 άσπρα. Δεν ήταν τσιφλίκι. Ο ζαΐμης ήταν ανώτερος αξιωματικός (ιππέας) του οθωμανικού στρατού στον οποίο ο πασάς-διοικητής της Θεσσαλίας παραχώρησε την είσπραξη των φόρων ως αμοιβή για τη συμβολή του στην “κατάκτηση” της Θεσσαλίας και είχε την υποχρέωση να ακολουθεί τον σουλτάνο στις εκστρατείες του. Οι κατώτεροι ιππείς έλαβαν ένα ή περισσότερους οικισμούς ως τιμάριο, απότους οποίους ελάμβαναν μέχρι 9.999 άσπρα ετήσια πρόσοδο. Οι πασάδες και οι γιοι τους ελέμβαναν πολλούς οικισμούς, η πρόσοδος των οποίων ήταν μεγαλύτερη από 99.999 άσπρα και ονομάζονταν has και ελληνικά χάσι.

Νο. 1103 Πικιώνης και Μαγνησία

Ο φίλος Thanasis Germanos μας θύμισε ότι σαν σήμερα 28/08/1968 πέθανε ο σημαντικός Έλληνας αρχιτέκτονας, Δημήτρης Πικιώνης. Είναι ο σχεδιαστής του Δημαρχείου, και μελέτησε τα αρχοντικά της Ζαγοράς. Το τευχος 31 του “Εν Βόλω” (2008) ήταν αφιερωμένο σ’ αυτόν (και η φωτογραφία είναι από αυτό το τεύχος). Φυσικά το έργο του είναι πολύ μεγαλύτερο από το κομμάτι που έχει σχέση με την περιοχή μας.