340a*. “Φιλανθής” του Κωνσταντίνου Γκέσκου – Έκθεση στο Ντε Κίρικο (11/10/13-5/11/13)

filanthis-color-2

Το χαμόγελο της “Φιλανθούς” είναι ένα δείγμα από την συνεισφορά στην εικαστική τέχνη του Κ. Γκέσκου, ίσως του πιό σημαντικού ζωγράφου του Βόλου.  Αυτό και πολλά άλλα έργα του μπορείτε να δείτε στην έκθεση-αφιέρωμα στον μεγάλο ζωγράφο από την  Παρασκευή 11 Οκτωβρίου έως τις 5 Νοεμβριού  στο Κέντρο Τέχνης Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο. Μεταμορφώσεως 3.

Εγκαίνια αύριο Παρασκευή, λοιπόν. Να σας πώ ότι ζηλεύω μιάς και όπως αρκετοί από σας ξέρουν βρίσκομαι μερικές χιλιάδες χιλιόμετρα μακρυά από το Βόλο.  Η επίσκεψη σε μιά τέτοια έκθεση θα ήταν απόλαυση. Σας προτρέπω να πάτε και να μας πείτε τις εντυπώσεις σας εδώ. 

Στο μεταξύ κοιτάξτε και τις προηγούμενες αναρτήσεις σχετικές  με πίνακες του Γκέσκου (εδώ http://tinyurl.com/kd7qhv6  και εδώ http://tinyurl.com/m6dw474 ).  Γιά όσους ενδιαφέρονται για περισσότερες πληροφορίες παραθέτω εδώ ένα κομμάτι από το δελτίο τύπου:

“Το εύρος της τριπλής καλλιτεχνικής παραγωγής του Κ.Γκέσκου  θα παρουσιάσει η έκθεση  σε τρεις ορόφους,  με έργα ζωγραφικής, αγιογραφίες και αρχιτεκτονικά σχέδια που για πρώτη φορά βγαίνουν στο φως . Περιλαμβάνει 80 και πλέον ελαιογραφίες μεταξύ των οποίων πορτραίτα δημάρχων και γνωστών προσωπικοτήτων της πόλης, σχέδια και σπουδές, αγιογραφίες και μελέτες τοιχογραφιών ναών της πόλης, όπως και αρχιτεκτονικές σχεδιαστικές μακέτες, που  καταδεικνύουν  το καλλιτεχνικό μέγεθος και την πολυποίκιλη δραστηριότητα του καλλιτέχνη, διανθισμένα   με ντοκουμέντα από τις Ακαδημίες, προσωπικές επιστολές και φωτογραφίες, καταλόγους εκθέσεων του και κριτικές του Βολιώτικου, αθηναϊκού και γαλλικού τύπου της εποχής.

Έργα και ημέρες της καλλιτεχνικής διαδρομής ενός σπουδαίου καλλιτέχνη που διήνυσε όπως άλλοι μεγάλοι Έλληνες ζωγράφοι τα ίδια καλλιτεχνικά κέντρα της εποχής, περιηγήθηκε μελετώντας τα μεγάλα ευρωπαϊκά μουσεία, δραστηριοποιήθηκε και  καταξιώθηκε εκεί και επέλεξε, τη στιγμή ακριβώς της αναγνώρισης του,  να επιστρέψει οριστικά  στα πάτρια εδάφη, στο Βόλο της «χρυσής εποχής»,   της οικονομικής και πολιτιστικής της έκρηξης,  της πόλης –υπόδειγμα καλλιτεχνικής κίνησης σε όλους τους τομείς των τεχνών για τα δεδομένα της εποχής εκείνης στο πανελλήνιο. Μια διαδρομή επίσης που αποκαλύπτει τις επιρροές του στυλιστικού ύφους που επικρατούσε σε κάθε Ακαδημία και το πέρασμα από τον αυστηρό ακαδημαϊσμό του Μονάχου στην εικαστική απελευθέρωση της σχολής του Παρισιού, αλλά και στα κινήματα της μόδας του «Αρ Νουβώ»,  χαρακτηριστικής καλλιτεχνικής έκφρασης της παριζιάνικης Belle Epoque.

Ο Κώστας Γκέσκος γεννήθηκε στα Κρανιά Ασπροποτάμου Τρικάλων το 1875. Η εύπορη οικογένειά  του θα αναγνωρίσει την έφεση και το ταλέντο του και θα τον στείλει για σπουδές στο «Σχολείο των Τεχνών» του Πολυτεχνείου της Αθήνας την εποχή του μεγάλου δασκάλου Νικηφόρου Λύτρα που έχει επιστρέψει από το Μόναχο. Ο επαρχιώτης ζωγράφος αφιερώνεται στις σπουδές του συγκεντρώνοντας διακρίσεις και βραβεία και αποφοιτά με άριστα ενώ βραβεύεται με δύο βραβεία με μορφή υποτροφίας. Οι βραβεύσεις του,  η  έφεσή του και η ώθηση των δασκάλων του  θα τον οδηγήσουν  στην Ακαδημία του Μονάχου, το φημισμένο κέντρο της ακαδημαϊκής τέχνης  στην Ευρώπη. Παράλληλα ταξιδεύει μελετώντας τη μεγάλη τέχνη των μουσείων στην Ολλανδία, Βέλγιο και Ιταλία. Θα καταλήξει στην ιδιωτική Ακαδημία Ζουλλιάν του Παρισιού που μαζί με τη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού  είναι τα μεγάλα σχολεία από όπου πέρασαν οι κυριότεροι  ευρωπαίοι ζωγράφοι της προπολεμικής εποχής και πολλοί και γνωστοί Έλληνες καλλιτέχνες. Εισάγεται έτσι στις αντιλήψεις της νεωτερικότητας εμπλουτίζοντας τις ακαδημαϊκές  του  κατακτήσεις, που όμως   φέρουν την επιρροή από τα διδάγματα της τέχνης των δύο μεγάλων δασκάλων Ν.Γύζη και Νικηφόρου Λύτρα. Στο Παρίσι θα βραβευτεί το 1909 στο  περίφημο ετήσιο «Σαλόν» στο Γκραν Παλαί, μεγάλη καλλιτεχνική διοργάνωση της εποχής, καλεσμένος από την «Ένωση Γάλλων Καλλιτεχνών»  για  το έργο του «Το τραγούδι της ζωής». Το ίδιο το  έργο  έχει περιέλθει  μετά από δωρεά ιδιώτη στη Δημοτική Συλλογή Βόλου  από τη δεκαετία του 80 και υπάρχει σε μεγαλύτερο μέγεθος στη Συλλογή Κουτλίδη της Εθνικής Πινακοθήκης, γεγονός που παρατηρείται  με πολλά έργα του καλλιτέχνη, δηλαδή, διπλή παραγωγή σε διαφορετικό μέγεθος. Πολλά έργα του επίσης της  παρισινής περιόδου αποσπούν πολλές και  εγκωμιαστικές κριτικές.

Ξαφνικά όμως επιστρέφει  το 1912 στο Βόλο και τον απορροφά η πόλη , το Πήλιο και οι περιπλανήσεις, όπως δηλώνουν φίλοι του.  Θα ταξιδέψει και θα διαμείνει για αρκετούς μήνες, ένα χρόνο περίπου,  στο Άγιο Όρος μελετώντας τη βυζαντινή αγιογραφία στο Πρωτάτο από όπου θα προκύψουν και πολλά αντίγραφα του μέγιστου αγιογράφου Μανουήλ  Πανσέληνου (13ος αιώνας). Στο Βόλο παράλληλα με τις υποχρεώσεις της οικογενειακής επιχείρησης θα αναλάβει κατά παραγγελία τα πορτραίτα  των  γνωστών Βολιωτών βιομηχάνων . Θα είναι ο ένας από τους δύο ζωγράφους,  μαζί με το Νικήτα Γρύσπο, που θα αναλάβουν με ανάθεση  του Δήμου τα  μεγάλα   πορτραίτα  των Δημάρχων της πόλης που κοσμούν την αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου Βόλου και ένα του Δήμου Νέας Ιωνίας.  Θα αναλάβει επίσης την αγιογράφηση στο εκκλησάκι του Αγίου Ανδρέα στο εργοστάσιο των Τσιμέντων  και τμήματα στους ναούς Αγίου Κωνσταντίνου, Μεταμορφώσεως και Ιεράς Μονής Ξενιάς. Θα δώσει προσφορές , όπως προκύπτει από το πολύτιμο αρχείο της οικογένειας και προτάσεις για την Αγία Τριάδα του Νοσοκομείου και για τον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως και για τον Άγιο Νικόλαο.  Με το ζωγράφο Σπύρο Βιτωρόπουλο(1890-1940)  θα αναλάβουν   το 1926 τη διεύθυνση της Σχολής Ζωγραφικής που είχε ιδρύσει ο δραστήριος «Σύλλογος Φιλοτέχνων» Βόλου. Παρουσίαζε το έργο του στις αίθουσες τέχνης της εποχής και συμμετείχε στην μεγάλη Πανθεσσαλική έκθεση του 1922 και στις Πανελλήνιες του 1938 και 1939 στο Ζάππειο. Ο ίδιος προετοιμάζει αμέσως μετά τον πόλεμο μια μεγάλη αναδρομική του έκθεση στην Αθήνα, «το κύκνειο άσμα του» όπως έλεγε, αλλά τον προλαβαίνει ο θάνατος το 1951. Ο γιος του Χρήστος δύο χρόνια μετά θα παρουσιάσει αυτή την έκθεση με 63 έργα στο ξενοδοχείο «Κεντρικό» της οδού Σταδίου στην Αθήνα με πολύ καλές κριτικές από γνωστούς αρθρογράφους του αθηναϊκού τύπου. «Ο ζωγράφος Γκέσκος θα παραμείνει ένα από τα σταθερά βάθρα που στήριξαν την οικοδόμηση της νέας μας τέχνης…ένας εξαίρετος ζωγράφος που θα μπορούσε υπό άλλες συνθήκες, υποκειμενικές και αντικειμενικές, να κατέχη πρώτη θέση στην ιστορία της νεοελληνικής ζωγραφικής του αιώνα μας. Αλλά επειδή στάθηκε αγνός και ταπεινός , με τη βαθειά, σιωπηλή στάση του προικισμένου από τον Θεό ανθρώπου, έμεινε λησμονημένος, για να μην πούμε πως αγνοήθηκε και η προσφορά του και η παρουσία του…»  έγραψε  το 1988 στη μονογραφία του  για τον Κ.Γκέσκο ο   ζωγράφος Ανατολής Λαζαρίδης (1916-1989).

Την έκθεση επιμελείται η Χρύσα Δραντάκη, ιστορικός –κοινωνιολόγος τέχνης,  Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Πολιτισμού, με βοηθό την Ευαγγελία  Κατούνια, συντηρήτρια έργων τέχνης και πτυχιούχο του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού του Ανοιχτού Πανεπιστημίου, από τη Διεύθυνση Πολιτισμού επίσης και με την πολύτιμη συνεργασία των εγγονών του ζωγράφου Έφης Χ. Γκέσκου και Μαρίας-Ιφιγένειας και Κώστα Φ. Γκέσκου,  καθώς και του αρχιτέκτονα Δημήτρη Παλιούρα, Προϊσταμένου της Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων του ΥΠΠΟ για τα  αρχιτεκτονικά σχέδια του καλλιτέχνη.

Τα έργα της έκθεσης και το αρχείο προέρχονται κυρίως από την οικογένεια του καλλιτέχνη, όπως επίσης από τη Δημοτική Συλλογή Βόλου και Νέας Ιωνίας, από το Μουσείο Αλ.Κ.Δάμτσα και από ιδιωτικές συλλογές του Βόλου, Θεσσαλονίκης και Αθήνας.

This entry was posted in Uncategorized and tagged , . Bookmark the permalink.

Leave a comment