Καλό μήνα!… Kάτι διαφορετικό σήμερα! Ο αγαπητός φίλος Θανάσης Γέρμανος ανέβασε αυτή την ανάρτηση με τον Κένταυρο του Εγγονόπουλου και μια περιγραφή του έργου (πάτε στο τέλος της ανάρτησης για το κείμενο που έβαλε ο κ. Γέρμανος).
Μόλις το είδα αμέσως το μυαλό μου ανέσυρε συνειρμικά την αντίδραση του κοινού (και την δική μου) με τον Κένταυρο της Αγριάς. Είναι σίγουρο ότι η αντίδραση μας στη μοντέρνα τέχνη είναι συνήθως έντονη και διπολική. Οι περισσότεροι από εμάς φυλάμε σταθερά στο μυαλό μας και στις αισθήσεις μας τα προσωπικά μας όρια του ωραίου και του οπτικά αποδεκτού. Όμως η τέχνη προχωράει και η αποδοχή της αυτό δεν είναι θέμα υποκρισίας ενός κομματιού του κοινού, όπως συχνά την κατηγορούν.
Ο Εγγονόπουλος, μαθητής του Παρθένη, του Κόντογλου και άλλων ιερών τεράτων και φίλος του Ντε Κίρικο.είναι ιδιαίτερα σημαντικός ελληνικεντρικός σουρεαλιστής.
Ο σουρεαλισμός που εμφανίστηκε στις αρχές του προηγούμενου αιώνα συνάντησε έντονες αποδοκιμασίες και απορρίψεις στην αρχή. Οι καλλιτέχνες ζητούσε από το κοινό να “δει” στα έργα τους πολύ πιο πέρα από τα αντικείμενα ή τα πρόσωπα που αναπαραστούσαν. Ανοίγαν ένα παράθυρο στουν ανρθώπους και τους ζητούσαν να κοιτάξουν κατάματα τα όνειρα που άλλες φορές είναι ιερά και άλλες βέβηλα. Η φαντασία, η τρέλα, το ασυνείδητο και η παντοδυναμία του ονειρικού στοιχείου είναι βασικά στοιχεία του σουρεαλισμού [1].
Δεν είναι καθόλου παράξενο που ο σουρεαλισμός ανδρώθηκε μέσα από τις
στάχτες του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Παρόλες τις έντονες αντιδράσεις ο σουρεαλισμός όχι μόνο εξαπλώθηκε σε άλλες τέχνες αλλά συνεχίζει και σημερα σε όλο τον κόσμο με σημαντική απήχηση. Άλλωστε, και η ίδια η σύγχρονη πραγματικότητα δεν είναι έντονα σουρεαλιστική; 🙂
[1] http://peri-ekpaideusis.blogspot.com/20…/…/blog-post_23.html
____________________________
ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ
Οι Κένταυροι ήταν τερατώδη όντα με σώμα ανθρώπου μέχρι τη μέση και αλόγου από τη μέση και κάτω. Μυθολογούνται ως άγριοι, λάγνοι και μέθυσοι οι οποίοι εμπλέκονται σε αρπαγές, βιασμούς και φόνους. Ενσάρκωση προφανώς πρωτόγονων έφιππων επιδρομέων, οι Κένταυροι εμφανίζονταν σε επικίνδυνα ορεινά περάσματα, εν είδει χθόνιων δαιμόνων. Η εντυπωσιακή, μικτή τους φύση αποτέλεσε πρόκληση για τους καλλιτέχνες• ιδιαίτερα οι κενταυρομαχίες έγιναν προσφιλές θέμα ήδη από την Αρχαιότητα.
Ο Κένταυρος του Εγγονοπούλου δεν ανήκει σε αυτή την εικονιστική παράδοση. Στο έργο του 1966 Ο Κένταυρος με τον αετό τον , παρουσιάζει έναν ήμερο και γαλήνιο Κένταυρο, στην ύπαιθρο, κοντά στον άνθρωπο, η παρουσία τον οποίον υποδηλώνεται από τον πύργο με την κόκκινη σημαία και το σπίτι που διακρίνονται πίσω τον. Στη λευκή ράχη τον αλογίσιου κορμιού τον στέκεται ένας αετός. Κλασικό σύμβολο εξουσίας, βασιλιάς των πτηνών, άρχοντας των ουρανών, ο αετός συνοδεύει συνήθως τους μεγαλύτερους Θεούς ή τους μεγαλύτερους ήρωες. Κατά τον Πίνδαρο, ο Δίας είχε έναν αετό ο οποίος διαμηνούσε τις βουλές τον στους Θνητούς, επάνω στο σκήπτρο τον. Δεν είναι τυχαία, λοιπόν, η παρουσία τον αετού, που, όπως μας γνωστοποιεί στον τίτλο τον έργου τον ο Εγγονόπουλος, είναι ο σύντροφος του συγκεκριμένου Κενταύρου. Το ανθρώπινο κομμάτι τον μυθολογικού όντος επιδεικνύει, επίσης, σύμβολα δύναμης και εξουσίας: ένα πορφυρό ύφασμα είναι περασμένο στον ώμο του, κρατά με το αριστερό τον χέρι ένα σκήπτρο και στο κεφάλι φορά ένα είδος κορόνας. Ο Εγγονόπουλος μας παραδίδει έναν Κένταυρο επιβλητικό, στην παράδοση τον Φόλου, τον σοφού φίλου τον Ηρακλή και τον Χείρωνα, τον δάσκαλου τον Ιάσονα, τον Αχιλλέα, και άλλων μεγάλων ηρώων.
Νίκος Εγγονόπουλος Μυθολογία Ύψιλον
Η Μαγνησία στο Πέρασμα του Χρόνου 