725. Γάλλοι στρατιώτες και παιδιά στον Βόλο του 1917

Όπως έχουμε ξαναπεί, με τον εθνικό διχασμό να μοιράζει τη χώρα στα δύο, η πόλη του Βόλου βρέθηκε στην μεριά του βασιλιά, που ανταποκρινόμενος στην θελήση της Γερμανίας κρατάει την Ελλάδα σε ουδετερότητα.Το Μάη του 1917 τα γαλλικά στρατεύματα αρχίζουν να κατεβαίνουν από την Θεσσαλονίκη (που ελεγχόταν από τους Βενιζελικούς) και προελαύνουν πρακτικά χωρίς αντίσταση στην Θεσσαλία. Φωτογραφίες από την είσοδο του γαλλικού στρατού στην πόλη (http://tinyurl.com/ppodm5x ) , τους πανυγηρισμούς των βενιζελιστών στην παραλία (http://tinyurl.com/q3zw3qz ) αλλά και φωτογραφίες της πόλης από τα γαλλικά αρχεία ανεβάσαμε πέρσι (http://tinyurl.com/oef6k87, http://tinyurl.com/q56fdxt ).
Η σημερινή φωτογραφία είναι από την ίδια πηγή (γαλλικά κρατικά αρχεία) και δείχνει μια ομάδα γάλλων στρατιωτών και παιδιών κάπου στην πόλη του Βόλου.

724. Δημητριάδος (ίσως 1928)

Λεπτομέρια από φωτογραφία του Κ. Ζημέρη που βρίσκεται στο αρχείο του ΔΗ.Κ.Ι. Πιθανόν να είναι περίοδος εκλογών, όπως μπορεί να συμπεράνει από τις αφίσες στον τοίχο. Ανοίξτε την και θαυμάστε την σε πλήρες μέγεθος.

723. Πανόραμα του Παγασητικού κόλπου (~1810)

Από το βιβλίο του γερμανού περιηγητή κόμη Otto Magnus Baron von Stackelberg “La Grèce. Vues Pittoresques et Topographiques”, 1830. Δεν αμφιβάλω ότι είναι ο Παγασητικός αλλά εκείνο το “pris d’ Acantium” (δηλαδή [άποψη] ζωγραφισμένη από το Ακάντιο) με μπερδεύει. Τι είναι το Ακάντιο (Αcantium) και ποιά η σχέση του με την Μαγνησία; Το Google books δίνει μια αναφορά εδώ [1] και λέει ότι είναι promontorium in Magnesia, δηλαδή ακρωτήριο στην Μαγνησία. Η αρχική μου σκέψη ότι μπορεί να είναι το ακρωτήριο αγκίστρι που μέσα από μια δύσκολη μετάφραση έγινε “άκανθος” –> acanthium –> Acanthus, είναι προφανώς λάθος!
Ευχαριστώ τους φίλους Νικόλα Φιλάρετο, Χρήστο Πινα και Φίλιππο Ραφτοπουλο που απέδειξαν ότι πρόκειται για θέα από το Τρίκερι.
Δείτε περισσότερα στα σχόλια της ανάρτησης στο FB https://www.facebook.com/MagnesiaStoPerasmaTouChronou/photos/a.255813411210720.60359.255808977877830/730281163763940/?type=3&theater

[1] Friedrich Heinrich Theodor Bischoff, Johann Heinrich Möller
Becker, “Verleichendes wörterbuch der alten, mittleren und neuen geographie”, 1829, σελ. 24
https://books.google.com/books?id=NvYRAAAAYAAJι

717. Οδός Ιωλκού (~1935)

Δεν είμαι απόλυτα σίγουρος σε πιό ύψος της Ιωλκού είναι η φωτογραφία. Ο δρόμος της Ιωλκού φύλαγε μεγάλες εναλλαγές στον περιπατητή. Από τα δικαστήρια και τις παράγκες της πλατείας Ελευθερίας (http://tinyurl.com/lqfdbj5 ), στο Μέγαρο Περβανά (http://tinyurl.com/pga5o6x ) στο ύψος της Αναλήψεως, στις προσφυγικές παράγκες στην περιοχή του Γυμναστηρίου και ψηλότερα. Εκεί στο τότε αποκαλούμενο “Τέρμα Ιωλκού” εγκαταστήθηκαν οι πρόσφυγες της Νικομήδειας και της Καππαδοκίας και πήρε το όνομα συνοικία Αγίου Βασιλείου από τον ναό που ιδρύθηκε αργότερα (1952) για τις εκκλησιαστικές ανάγκες των κατοίκων. Από το 1924 μέχρι και τα 1950 στην περιοχή έμεναν εκεί κάτω από δύσκολες συνθήκες περίπου 600 προσφυγικές οικογένειες. Ο Άθως Τριγκώνης σε άρθρο του στην Λαϊκή Φωνή στις 10/5/1933 περιγράφει το συνοικισμό Ιωλκού και καταλήγει ότι είναι “Ένα δείγμα εγκατάλειψης… Τι να πω; Eίναι ντροπή”.

Πολύ θα ήθελα και άλλες πληροφορίες και φωτογραφίες από τις “Παράγκες της Ιωλκού”…. Αν έχετε κάτι, μοιραστείτε το μαζί μας.

ΣΗΜ. Στα μέσα της δεκαετίας του τριάντα το “Φωτοτυπείο Γκινάκου-Μαργαρίτη, Στοά Συγγρού 6, Αθήναι” εκδίδει γύρω στις 20-30 φωτοκάρτες από το Βόλο και την τριγύρω περιοχή. Ο φωτογράφος παραμένει άγνωστος. Αυτή η φωτοκάρτα είναι από το αρχείο μου και ανήκει στην σειρά αυτή. Αλλες φωτογραφίες της ίδιας σειράς μπορείτε να δείτε εδώ:http://tinyurl.com/m682jun και http://tinyurl.com/lzbdkp2

O αγαπητός φίλος της σελίδας Άρης Παπαδόπουλος (http://anolehonia.blogspot.com) μας έδωσε τις εξής ιστορικές φωτογραφίες, που σχετίζονται με τον προσφυγικό συνοικισμό Ιωλκού  (ευχαριστώ Άρη!):

1.  Παραχωρητήριο οικοπέδου (εν έτει 1953!)

2. Σκάβοντας θεμέλια μετά τον πόλεμο (1945) . Δίπλα ακόμα οι παράγκες!!

3. Νεαρή της οικογένειας αυτής με στολή της χαμένης πατρίδας της (δεκαετία μάλλον ’30) στο φωτογραφείο στα Παλιά. (Αμερικανικόν)

4. Μαμάδες εκ Καισαρείας στην παραλία με τα παιδιά τους. Τέλος δεκαετίας ’20.

5. Τα πιστοποιητικά βάπτισης των παιδιών του πρόσφυγα. Χαρακτηριστικό η σφραγίδα της εκκλησίας του “Αγίου Βασιλείου” του Ρουμ Καβάκ, Καισαρείας, καθώς και η αναφορά του ναού στο χειρόγραφο. Γι’ αυτό και η νέα εκκλησία στο Βόλο του Αγ. Βασιλείου!

6. Να και το εκλογικό βιβλιάριο (1926). Παράγκα μεν εκλογή δε!

7. Η απόφαση της εκτίμησης για την αποζημίωση μέσω της Εθνικής τράπεζας για την απώλεια του σπιτιού στην Τουρκία

8. Η δήλωση περιουσίας στη μικτή επιτροπή, για τις αποζημιώσεις.
Παρατηρήστε την υπογραφή στην 3η σελίδα: Γερβάσιος επίσκοπος Σεβαστείας!

9. H οθωμανική ταυτότητα του πρόσφυγα

10. Τέλος το τελικό παραχωρητήριο του οικοπέδου εν έτει 1973. Ελλάς το μεγαλείο σου.

706. Η Άλωσις της Δημητριάδος από τους Σαρακηνούς στα 896 μ.Χ.

Το τοπωνύμιο “Σαρακηνός” υπάρχει σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Στην περιοχή μας πρέπει να σχετίζεται με το ιστορικό γεγονός της άλωσης της Δημητριάδος από τους Σαρακηνούς.Αλλά ας τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ο Κωνσταντίνος Ζ΄ Πορφυρογέννητος, στο σύγγραμμά του “Προς τον ίδιον υιόν Ρωμανόν (De Administrando Imperio)” [1], παραθέτει την εξής ρήση από την Χρονογραφία του Θεοφάνους του Ομολογητού: “πάνδεινα κακὰ πέπονθεν η Ρωμανία υπὸ των Αράβων μέχρι του νυν.” δηλαδή, πολλά κακά έπαθε η Ελλάδα από τους Άραβες μέχρι σήμερα. Ένα από αυτά τα κακά ήταν και η άλωσις της Δημητριάδος από τους Σαρακηνούς στα 896 μ.Χ. Ο Δημήτριος Καμπούρογλους γράφει [2]:“Εις το προμνημονευθέν έργο του Ιωάννου Καμενιάτου [3] περί της αλώσεως της Θεσσαλονίκης υπό των Σαρακηνών την 31 Ιουλίου του 904, υπάρχει περικοπή τις σχετιζομένη προς την προηγηθείσαν έτη τινά άλωσιν της εν τω Παγασητικώ Δημητριάδος. Η περικοπή έχει ως εξής: ‘Δημητριάς δε ούτω καλουμένη της Ελλάδος ετέρα πόλις, ου μακράν ημών [Θεσσαλονίκη] απωκισμένη, πολλώ πλήθει των οικητόρων και τοις άλλοις οις μέγα καυχώνται πόλεις των έγγιστα, υπεραιρομένη, ου προ πολλού της ημών αλώσεως έργον εγένετο των βαρβάρων. Πολιορκειθείσα γαρ ως μικρού δειν πάντων των υπ΄ αυτήν εν μαχαίρα πεσείν, ουδέν έτερον παρείχε νοείν, ή τοις κακοίς ημάς επιμένοντας την ομοίν πείραν των πραγμάτων εκδέχεσθαι και καθάπερ εις έμψυχον στήλην εν αυτή τα κεχρεωστημένα ημων αναγιγνώσκειν παθήματα’.
Και ενταύθα, ως παρατηρείται, είναι ερριζωμένη η οικτρά νοοτροπία ότι και οι της Δημητριάδος κάτοικοι ετιμωρούντο ούτω δια τας προς το Θείον ανομίας των, ώστε να διατυπώνεται και η γνώμη, ότι το μέγα των πάθημα επήλθεν όπως, προς τη δικαία των τιμωρία, χρησιμεύση και ως προανακρουστικόν εκφόβισμα προς περιστολήν της αμαρτωλής διαγωγής των εν Θεσσαλονίκη βιούντων.
…
Απαντώμεν εις τους Συνεχιστάς του Θεοφάνους τα εξής σχετικά:
‘Eτελεύτησε δε ο Πατριάρχης Στέφανος και αντ΄αυτού Πατριάρχης ο Μυστικός εχειροτονήθη Νικόλαος ο πολλά με κατά της σοφίας προτερήματα συν ευσχημόνι καταστάσει. Παρελήφθη δε η πόλις Δημητριάς εν τω θεμάτι Ελλάδος υπό των Αγαρηνών.’
…
και αλλαχού
‘Eτελεύτησε δε Αντώνιος ο Πατριάρχης και αντ΄αυτού χειροτονείται Νικόλαος, Μυστικός ων του Βασιλέως. Παρελήφθη δε και το Κάστρον η Δημητριάς εν τω θεμάτι της Ελλάδος υπό Δαμιανού του Αγαρηνού’.
Κατά ταύτα, το έτος 896, ως έτος της αλώσεως της Δημητριάδος δύναται να θεωρηθή ως ασφαλώς καθωρισμένον.
Η χρονολογική δηλ. διαδοχή των τριών Πατριαρχών είναι η εξής: Στέφανος Α’ 835-893, Αντώνιος Β’ 893-895, και Νικόλαος Α’ 895-906».

Ποιοι ήταν οι Σαρακηνοί (Αγαρηνοί) και ιδιαίτερα ο Δαμιανός, ο πορθητής της Δημητριάδας;

Το Εμιράτο της Κρήτης ήταν μια μουσουλμανική πολιτεία στο Μεσογειακό νησί της Κρήτης από το 820 έως την επανακατάληψή του από την Βυζαντινή Αυτοκρατορία το 961. Oι Σαρακηνοί – μουσουλμάνοι της Κρήτης, έποικοι από την Ισπανία, κυριαρχούν στο Αιγαίο. Συχνά συνεργάζονται με Μουσουλμάνους από άλλα μέρη της Μεσογείου, όπως στην άλωση της Δημητριάδος, όταν της επιχείρησης ηγείται ο Ρωμιός εξωμότης Δαμιανός ο εκ Τύρου, ορμώμενος από τη Συρία, ή στην άλωση της Θεσσαλονίκης το 904, με τον Έλληνα εξωμότης Λέων Τριπολίτης».

Σύμφωνα με το [4], ο «Νταμιάνα (Δαμιανός) ήταν Έλληνας εξωμότης ναύαρχος που ασπάστηκε το Μωαμεθανισμό, συνεργάστηκε στενά με τους Άραβες. Φαίνεται ότι αρχικά ήταν σκλάβος, που έγινε Μουσουλμάνος (κατά τον πατριάρχη Νικόλαο ήταν “εξωμότης Χριστιανός και κακός Μουσουλμάνος”). Στις ανατολικές πηγές αναφέρεται για πρώτη φορά ως εμίρης (κυβερνήτης) της Ταρσού κατά το έτος 283 από εγίρας (=905). Γύρω στο 908 βρισκόταν στη Βαγδάτη, από όπου και στάλθηκε ως αρχηγός επιδρομικής ενέργειας κατά της Αιγύπτου. Το 911 /12 ηγήθηκε της εγκληματικής επιδρομής κατά της Κύπρου, με ορμητήριο την Ταρσό. Λίγο αργότερα πήρε μέρος σε επιδρομή κατά του κάστρου του Malik του Αρμενίου. Ο χρόνος του θανάτου του δίνεται διαφορετικός στις πηγές. Ο Ibn al-Athir γράφει ότι ο “Νταμιάνα, διοικητής των στρατιών και κύριος της Μεσογείου πέθανε το 301 ” (από εγίρας). Ο Κεδρηνός αναφέρει ότι ο Νταμιάνα, εμίρης της Τύρου, πέθανε από ασθένεια κατά τη διάρκεια μεγάλης επιχείρησης κατά των Βυζαντινών, κατά το 917.»

Πολλές πληροφορίες για την Δημητριάδα στα Βυζαντινά χρόνια έχει μαζέψει και ο τοπικός ερευνητής και συγγραφέας Απόστολος Παπαθανασίου στο βιβλίο του Η Βυζαντινή Δημητριάδα, 431 – 1204, εκδόσεις Όμηρος, Βόλος 1995. Τον ευχαριστώ πολύ που μου χάρισε τα βιβλία του! (και εσένα Ελένη!…)

[1] http://homepage.univie.ac.at/ilja.steffelbauer/DAI.pdf
[2] Καμπούρογλου, Δημήτριος Γρ., Απαντα τα έργα: Α΄ : Η άλωσις των Αθηνών υπό των Σαρακηνών, 1935 http://invenio.lib.auth.gr/record/110984/files/arc-2009-47793_002.pdf
[3] Ιωάννου του κληρικού και κουβουκλείστου του Καμινιάτη εις την άλωσιν της 14:6 http://tinyurl.com/zpj747n
[4] http://www.livepedia.gr/index.php/Κύπρος_\Βυζαντινή_Εποχή

ΣΗΜ Η φωτογραφία είναι αγνώστου φωτογράφου.

689. Κα(ν)τήρ-Αγάς – νέο “στοιχείο”

Από καιρό μας έχει απασχολήσει η προέλευση της ονομασίας Καντήραγας (ή Κατήραγας) (http://tinyurl.com/acuu6ah , αλλά κυρίως εδώ http://tinyurl.com/nvpljmp ). Yπάρχουν 3 βασικά στοιχεία:

1) Το “κονάκι του Κατήρ-αγά” – όπως αναφέρονται οι ντόπιοι σε ένα σύμπλεγμα θολωτών κτισμάτων, για το οποίο όμως δεν ξέρουμε πως συνδέεται με το όνομα. [1]

2) Αναφορές σε αγγλικούς χάρτες, όπου στην περιοχή του Κατήραγα αναγράφoυν “tomb” δηλαδή μνήμα και “Moula Kadir Mnima” δηλαδή το μνήμα του Μουλά Καντήρ [2]

3) Στην αναφορά για ένα άγαλμα [3], ή πιό συγκεκριμένα μια οθωμανική ταφική στήλη [4], που ήταν στον Κατήραγα, και τελικά μεταφέρθηκε στο μουσείο του Αλμυρού [5].

Τις τελευταίες βδομάδες “αλίευσα” ένα ακόμη στοιχείο. Στο βιβλίο POMARDI, Simone. Viaggio nella Grecia fatto negli anni 1804, 1805 e 1806…, vols I-ΙI, Rome, Vincenzo Poggioli, 1820 ο περιηγητής Simone Pomarde περιγράφει την διαδρομή από τον Αλμυρό στο Κάστρο του Βόλου. Λέει:

“Αφήσαμε από τον Αλμυρό, ενώ φυσούσε ένα καθαρό και ευχάριστο αεράκι … [κατά την διαδρομή] είδα τα ερείπια μιας αρχαίας πόλης που εκτεινόταν από το βουνό προς τον κάμπο αναγνωρίσα πολλά και περίτεχνα θραύσματα από κίονες τα οποία υποδεικνύουν την ύπαρξη ναού σε αυτόν τον τόπο και ως εκ τούτου, πίστευα ότι τα ερείπια της πόλης μπορούσαν να ανήκουν στην Πύρασσο που καταστράφηκε στην εποχή του Στράβωνα … Λίγο πριν βρήκαμε μια πόλη μοντέρνα κατεστραμμένη, και προς την θάλασσα αναγνωρίσαμε το μνήμα ενός Βοεβόδα του Αλμυρού , o οποίος δολοφονήθηκε από ληστές σε ένα χώρο που ήταν πολύ ευνοϊκός για ενέδρες. Λίγο μετά αναγνωρίσαμε τα απομεινάρια μιας άλλης πόλης [Παγασές], και είδαμε σε ποια απόσταση το κάστρο του Βόλου, όπου φθάσαμε μετά σχεδόν 18 μίλια από τον Αλμυρό”.
(ευχαριστώ την φίλη Κική Π για τη βοήθεια με τη μετάφραση από τα ιταλικά).

Είναι φανερό πως πολλά στοιχεία δένουν!… Η απόδειξη δεν είναι 100% αλλά από ότι φαίνεται ο Τσινάρ-Ζαντέ Αμπντούλ του οποίου η επιτύμβια στήλη αναφέρει ότι πέθανε το 1798 ήταν πιθανόν βοεβόδας του Αλμυρού και δολοφονήθηκε από ληστές στην περιοχή την νυν αποκαλούμενη Κατήραγας! Την επιτύμβια αυτή στήλη την αναφέρουν ως μνήμα του Μουλά Καντήρ οι αγγλικούς χάρτες. Ο Pomardi ήρθε στην περιοχή γύρω στα 1805, πολύ κοντά χρονικά στο συμβάν. Τώρα γιατί που ακριβώς κολλάει το Κα(ν)τήρ-αγάς δεν είμαι ακόμα σίγουρος, αλλά είμαστε κοντύτερα στην λύση του μυστηρίου από ότι είμασταν ένα-δύο χρόνια πριν!… 🙂 Αν μπορεί κανείς να φωτοτυπήσει και να αναρτήσει την μετάφραση της στήλης από το άρθρο του Δ. Λούπη, “Οθωμανικές επιγραφές Αλμυρού”, Πρακτικά Γ’ Συνεδρίου Αλμυριώτικων Σπουδών, Αλμυρός 2007, τ. Β’, σσ. 63-64, ίσως να μάθουμε ακόμα περισσότερα!… Τέλος αν ξέρει κανείς γιατί μεταφέρθηκε η επιτύμβια στήλη στο Μουσείο του Αλμυρού και όχι στο αντίστοιχο του Βόλου, ίσως να φτάσουμε ακόμα πιό κοντά στην λύση του μυστηρίου.

ΣΗΜ Η φωτογραφία είναι από καρτ ποστάλ του Λιαναρίδη γύρω στα 60-70 και είναι από το αρχείο του ΔΗ.Κ.Ι.

[1] Ο καλός φίλο Χρήστος Π. στις 5/7/2013 μας έδειξε το κονάκι του Καντήρ-Αρά … (φωτογραφία του εσωτερικού http://i1289.photobucket.com/albums/b508/chris_pn/100_6255_zps7de87e0a.jpg ). Αναφορά στις “βίλες του Καντήρ-Αγά” υπάρχει και στο άρθρο του Κ. Παπαγεωργίου στις Διαδρομές της Θεσσαλίας της 30-3-2013. Μια ιδιαίτερα εκτεταμένη μελέτη της φοιτήτριας Φωτεινής-Ηλιάνας Χατζηκυριάκου υπό την επίβλεψη του καθ. Δ. Φιλιππιτζή του πανεπιστημίου Θεσσαλίας με τίτλο “Θολωτές πέτρινες κατασκευές στην Ελλάδα και ειδικότερα στην περιοχή της Μαγνησίας” που αφιερώνει πολλές σελίδες (σελ 78-114) στο σύστημα αυτό των θολωτών κατασκευών, με πολλά σχέδια και φωτογραφίες. Tην μελέτη αυτή μπορείτε να την διαβάσετε ολόκληρη εδώ. http://tinyurl.com/mj98pp6.

[2] Στον χάρτη της περιοχής για το αγγλικό ναυτικό με στοιχεία από το 1846 ως το 1890 (http://tinyurl.com/kbbmdfm ) στην περιοχή του Καντήρ-Αγά γράφει “Moula Kadir Mnima” δηλαδή το μνήμα του Καντήρ Αγά!…

[3] O Γρηγόρης Καρταπάνης στο http://www.taxydromos.gr/article.php?id=96910&cat=2008 μιλάει για ένα κείμενο του λαϊκού ζωγράφου Ν. Χριστόπουλου που μας λέει το εξής σχετικό: “….. παραπέρα είναι το λιμάνι του Καντήραγα. Είχε και μαγαζί και καφενείο, σώζονταν και το άγαλμα του Καντίρ – Αγά.” Εκεί σταματάνε οι πληροφορίες.

[4] Σε ένα επετειακό λεύκωμα για τα 50 χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλίας υπάρχει μία φωτογραφία ενός οθωμανικού τάφου από την ίδια περιοχή. Δείτε την εδώ http://wp.me/a3gFBq-EI. Πιθανολογώ ότι αυτό είναι το “άγαλμα του Καντίρ Αγά” που αναφέρει ο Χριστόπουλος. Η στήλη αυτή ταυτοποιήθηκε [5]

 [5] Ο φίλος Γρηγόρης Στουρνάρας υπέδειξε ότι η στήλη αυτή είναι η επιτύμβια στήλη του Τσινάρ-Ζαντέ Αμπντούλ [1798] που βρίσκεται στην αυλή του Μουσείο στον Αλμυρό και μεταφέρθηκε εκεί από τον όρμο του Καντήραγα

687. Άνοιξη στο Πήλιο

Μπορεί οι βροχές να έχουν μπερδέψει τους Βολιώτες αλλά η άνοιξη έχει έρθει από καιρό. Και όπως λέει ο Μυριβήλης [1] “το Πήλιο είναι μία από τις προνομιακές μορφές της Ελλάδας, όπου μπορεί κανείς να απολαύσει τη συγκίνιση και το ρίγος αυτής της ανήσυχης, της προγεννητικής, της προεφηβικής περιόδου (της Άνοιξης)…. Απο τα αμέτρητα φρουτόδεντρα, βρήκα ανθισμένα μονάχα τρία. Τις μυγδαλιές, τις βερικοκιές και τις κορομηλιές. Ρόδινες οι πρώτες,. Φορτωμένες κοκκινωπά μπουμπούκια οι δεύτερες. Κάτασπρες οι τελευταίες. Εϊναι η παρθενική πρωτοπορία της άνοιξης… Αργότερα θα πάρουν φωτιά οι ροδακινιές, και πριν βγάλουν τα κόκκινα φύλλα τους, θα φουντώσουν στα σκούρα κλωνιά τους οι ρόδινες φλόγες. Ύστερα οι κερασιές, οι βυσσινιές. Όμως όποιος δεν είδε πάνω στην άνθιση τους τις Πηλειορίτικες μηλιές, δεν μπορεί να πεί πως είδε καταπρόσωπο την άνοιξη, σ΄όλη της την παρθενική τρυφεράδα”.

ΣΗΜ. Η φωτογραφία είνα ιτου Δ. Λέτσιου από το λεύκωμα “Η Μακρινίτσα μέσα από το φακό του Δημήτρη Λέτσου”, Επιμέλεια Α. Χ. Κοντογιώργης, 2002, Εκδόσεις Αίολος υπό την αιγίδα της κοινότητας Μακρινίτσας.

[1] Σ. Μυριβήλη “Απ΄την Ελλάδα” (1954) και συγκεκριμένα το κεφάλαιο “Ανοιξη στο Πήλιο”. Διαβάστε όλο το κεφάλαιο εδώ: http://anolehonia.blogspot.gr/search/label/Άνοιξη

686. 25η Μαρτίου

Χρόνια πολλά στους εορτάζοντες!… Μια όμορφη κάρτα του Στέφανου Στουρνάρα (γύρω στα 1910) για την σημερινή εθνική εορτή. Και ας θυμηθούμε πως επανάσταση έγινε και στην περιοχή μας χωρίς την επιθυμητή κατάληξη, με αποτέλεσμα πολλά ακόμα χρόνια υπό τους Τούρκους σε σχέση με την νοτιότερη Ελλάδα.
Ο φίλος Αρης Π. (anolehonia.blogspot.com) μας θυμίζει τα γεγονότα αυτά που καταγράφησαν από τον Ζωσιμά Εσφιγμενίτη στο περιοδικό ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ – Μάιος 1894)

1821
29 Απριλίου ημέρα Τρίτη:
Μεταφορά πολυτίμων κινητών πραγμάτων από Λεχωνίων και Άνω Βώλον εις το φρούριον του Βώλου υπό των Τούρκων, φόβου ένεκα.

1 Μαΐου ημέρα Κυριακή:
Ανάγνωσις μετά την θείαν λειτουργίαν των προσφάτως σταλέντων επιστολών της «Φιλικής Εταιρίας» εν Μηλέαις υπό του Ανθίμου Γάζη έμπροσθεν των μεμυημένων τα μυστήρια της Εταιρίας.

2 Μαΐου ημέρα Δευτέρα:
Ανάγνωσις των ιδίων επιστολών υπό του Ανθίμου Γαζή εν Μακρυνίτση έμπροσθεν του Χατζηρήγα και άλλων μεμευημένων.

4 Μαΐου ημέρα Τετάρτη:
Μετάβασις του Ανθίμου Γαζή εις Τρίκερι και εκφώνησις λογιδρίου υπό του ιδίου υπέρ της Ελευθερίας.

5 Μαΐου ημέρα Πέμπτη:
Εμφάνισις προς τα παράλια των Τρικέρων και του Αλμυρού πλοίων τινών Υδραίων και Σπετσιωτών.

6 Μαΐου ημέρα Παρασκευή:
Κήρυξις της Επαναστάσεως εν Τρικέροις.

7 Μαΐου ημέρα Σάββατο:
Έναρξις της Επαναστάσεως του Πηλίου υπό την αρχηγίαν του Κυριακού Βασδέκη.

8 Μαΐου ημέρα Κυριακή:
Φόνος 600 Τούρκων εν Λεχωνίοις υπό των Πηλιορειτών και τραυματισμός του αρχηγού Κυριακού Βασδέκη.

9 Μαΐου ημέρα Δευτέρα:
Διανομή των αιχμαλώτων Τούρκων των Λεχωνίων υπό των κατοίκων του Αγίου Λαυρεντίου και του Αγίου Γεωργίου.

10 Μαΐου ημέρα Τρίτη:
Πολιορκία του φρουρίου του Βώλου και τραυματισμός του αρχηγού Κοντονίκου Βασδέκη.

11 Μαΐου ημέρα Τετάρτη:
Πολιορκία του Βελεστίνου υπό των Πηλιορειτών όντων υπό την αρχηγίαν του Παναγ. Βασδέκη.

12 Μαΐου ημέρα Πέμπτη:
Καταδίωξις των Ελλήνων υπό των εν Βελεστίνω Τούρκων εν τω χωρίω Αγίου Γεωργίου του Βελεστίνου.

13 Μαΐου ημέρα Παρασκευή:
Σφαγή των κατοίκων χριστιανών του Βελεστίνου υπό των Τούρκων.

15 Μαΐου ημέρα Κυριακή:
Μάχη εν τη θέσει Μηλούνα ανατολικώς και πλησίον των Λεχωνίων.

1 Ιουνίου ημέρα Τετάρτη:
Οι Μηλιώται απέστειλαν προς τον πασάν Δράμαλην διαμένοντα εν Λεχωνίοις, δύο πληρεξουσίους.

19 Ιουνίου ημέρα Κυριακή:
Ο Μεχμέτ πασάς Δράμαλης απολύει τους δύο πληρεξουσίους Μηλιώτας εκ Μηλίνης, αφού παρέλαβεν άλλους δύο ομήρους.

1822
13 Απριλίου ημέρα Πέμπτη:
Έλευσις εις Θεσσαλίαν Καρατάσου, Δουμπιώτου και Γάτσου.

1823
1 Μαΐου ημέρα Τρίτη :
Αναχώρησις των Αγιολαυρεντιτών από του χωρίου των εις Τρίκερι φόβου ένεκεν.

3 Μαΐου ημέρα Πέμπτη:
Καταστροφή και πυρπόλησις των χωρίων Αγίου Λαυρεντίου, Αγίου Γεωργίου, Πινακατών και Βυζίτσης

7 Μαΐου ημέρα Δευτέρα:
Μάχη εν Λιθοκάστρω και υποχώρησις των Ελλήνων εν Αλατά.

8 Μαΐου ημέρα Τρίτη:
Η αιματηρά και φρικαλέα σφαγή, η τρομερά αιχμαλωσία και η καταστρεπτική πυρπόλησις της εσχάτης και ακρινής του Πηλίου κωμοπόλεως, Προμυρίου.

14 Μαΐου ημέρα Δευτέρα:
Μάχη αντικρύ του νησιδίου Αλατάν εν η εφονεύθησαν υπέρ τους 700 Τούρκους. Έλλην δε ουδείς.

16 Μαΐου ημέρα Τετάρτη:
Σφαγή 280 Τούρκων κλεισθέντων εν τω ξερονησίω «Αλατά» και αιχμαλωσία τριών προκρίτων Τούρκων, ους έπεμψαν οι Έλληνες εις Σκίαθον.

19 Μαΐου ημέρα Σάββατο:
Μάχη εν τη θέσει Γατζέα της περιφέρειας του Αγ. Γεωργίου. Θάνατος 10 Τούρκων. Κυρίευσις δύο αιχμαλώτων Τούρκων και ενός πυροβόλου υπό των Ελλήνων επαναστατών.

27 Ιουνίου ημέρα Τετάρτη:
Διάλυσις του εν Τρικέροις στρατοπέδου των Ελλήνων.

11 Οκτωβρίου ημέρα Πέμπτη:
Ναυμαχία εν τω λιμένι Βόλου και νίκη του Ελληνικού στόλου κατά του Τουρκικού.

1824
21 Ιουνίου ημέρα Σάββατο:
Οι εν Πτελεώ και Παλαιοκάστρω των Ψαρών Έλληνες θέσαντες εις πυρ τας πυριτιδαποθήκας συνετάφησαν μετά πολυαρίθμων Τούρκων.

1827
17 Φεβρουαρίου ημέρα Πέμπτη:
Μυστικόν συμβούλιον εν τη μονή του Αγίου Λαυρεντίου υπό των προκρίτων των 24 χωρίων του Πηλίου, προς υπεράσπισιν και εξασφάλισιν του τόπου ουχί μόνον από των Τούρκων αλλά και από των ληστών. Εις το συμβούλιον παρέστησαν και τρεις απεσταλμένοι εκ της επαρχίας Αγυιάς.

29 Απριλίου ημέρα
Ναυμαχία του ελληνικού με την “Καρτερίαν” και τεσσάρων άλλων πλοίων υπό τον Άστγγα και σύλληψις οκτώ τουρκικών πλοίων. Βομβαρδισμός του φρουρίου Βόλου.

5 Νοεμβρίου ημέρα Σάββατο:
Εκστρατεία των Ελλήνων εις Βόλον και αποχώρησις αυτών την 19ην Νοεμβρίου, ως εκ της ελεύσεως νέων Τουρκικών στρατευμάτων.

685. Δρομάκι στον Άγιο Ονούφριο (Κ. Ζημέρη)

Από τις πιό αγαπημένες μου φωτογραφίες του Ζημέρη, πάντα μ΄ ανοίγει την καρδιά όταν την βλέπω. Πρέπει να είναι άνοιξη, πoιας χρονολογίας δεν γνωρίζω. Ανήκει σε ένα άλμπουμ που έχω και αναγράφει ημερομηνία 1951, αλλά οι φωτογραφίες είναι σίγουρα προγενέστερες, γύρω στα 1930. Αναρωτιόμουν που ακριβώς είναι. Οι φίλοι της σελίδας υποδείξαν ότι είναι το καλντεριμι που κατεβαινει απο την πλατεια του Αγιου Ονουφριου και καταληγει στο ποταμι και στην γεφυρα που συνδεει τον Αγιο Ονουφριο με την Ανακασια.

684. “Τι είναι Θεός”;

“Τι είναι Θεός”;
—————-
«… Έτσι ξεσηκωμένοι οι Εβραίοι του Βόλου, υποβοηθούμενοι γενναιόψυχα από τον ορθόδοξο Επίσκοπο … σκόρπισαν στη γύρω περιοχή …. Στην πόλη δεν έμειναν παρά μερικοί απομονωμένοι, δειλοί και οι ανάπηροι. Την νύχτα της 24 – 25 Μαρτίου 1944 συνελήφθησαν από τους Ες·Ες όσοι βρέθηκαν στην πόλη …. χάθηκαν 130. Μόλις έφυγαν οι αιχμάλωτοι η γερμανική αλητεία λεηλάτησε τα καταστήματα και τα σπίτια των Εβραίων.» [1] Με τη βοήθεια του Μητροπολίτη Ιωακείμ και του Γερμανού Πρόξενου Χέρμουτ Σέφελ το μεγαλύτερο ποσοστό της εβραϊκής κοινότητας σώθηκε (γύρω στα 700 άτομα). Και ενώ οι λεπτομέρειες της προσπάθειας των δύο αυτών ανδρών είναι αξιομνημόνευτες και ελπίζω να μας απασχολήσουν σε μιά άλλη ανάρτηση, θέλω να μοιραστώ μαζί σας ένα κομμάτι από τα απομνημονεύματα του Τζόρτζιο ντε Κίρικο [2] που είναι σχετικό και μας λέει:

“Κατά τη διάρκεια της τουρκικής κατοχής στον Βόλο, μια μέρα παίζοντας στον κήπο έπεσα και μετατοπίστηκαν τα κόκαλα του δεξιού μου αγκώνα. Το χέρι μου έμεινε διπλωμένο και άκαμπτο και δεν μπορούσα να το κουνήσω με κανέναν τρόπο. Η μητέρα μου ζήτησε από ένα γέρο Εβραίο, που εμπορευόταν άδεια μπουκάλια κι έλεγε ότι είναι και λίγο γιατρός, να θεραπεύσει το μπράτσο μου. Αυτός μου έκανε εντριβές με λίπος χοιρινό αλλα το μπράτσο μου δεν καλυτέρευε και χρειάστηκε να καλέσουμε το γιατρό του πλοίου Βεζούβιος πού ήρθε και με παρακολούθησε μέχρι πού έγινα τελείως καλά. Eκείνος o γέρο Εβραίος αγόραζε μποτίλιες άδειες γυρίζοντας στη μικρή πόλη μ’ ένα σάκο στους ώμους. “Όταν τύχαινε στο σπίτι μας, ενώ βρισκόταν εκεί ο πατέρας μου, έδινε εντολή στους υπηρέτες να του δίνουν όλα τα άδεια μπουκάλια και να μην του παίρνουν λεφτά. Τα χαμίνια τής γειτονιάς γελούσαν όταν έβλεπαν το γέρο Εβραίο να έρχεται και τον πειράζανε. Μια φορά, καθώς έβγαινε από το σπίτι μας με το σακούλι γεμάτο μπουκάλες, αυτό άρχισε να στάζει γιατί καθώς φαίνεται μερικές μπουκάλες μεταλλικού νερού δεν ήταν τελείως αδειανές.Εκείνη τη μέρα η φασαρία των παιδιών τής γειτονιάς έφτασε στο αποκορύφωμα, βλέποντας το γέρο Εβραίο σαστισμένο, ακίνητο στη μέση τού δρόμου, περιμένοντας να σταματήσει να τρέχει το σακούλι πίσω από τις πλάτες του. Ό πατέρας μου, που κατά τύχη είχε παρακολουθήσει τη σκηνή, θύμωσε και κυνήγησε τα παιδιά μαλώνοντας και απειλώντας τα……Εκείνα τα αλητάκια πού περιγελούσαν το γέρο Εβραίο, έτσι ανυπεράσπιστος όπως ήταν, μόνος και ανίκανος να αμυνθεί, έδειχναν σε μικρογραφία αυτό πού συνέβη πολλά χρόνια αργότερα: την αισχρή αντισημιτική προπαγάνδα πού προκλήθηκε από τον Χίτλερ και βρήκε ιδανικό έδαφος για να αναπτυχθεί στη σαδιστική διαστροφή τού γερμανικού λαού. Ο αντισημιτισμός δεν είναι άλλο από σαδισμό που από ένα απλό γεγονός, όπως όταν λες ότι κάποιος είναι Εβραίος, όταν «ανακαλύπτεις» τον Εβραίο, οδηγεί στις ατιμίες τού μαρκησίου ντελ Γρύλλο [3], πού κουβαλούσαν μνήμες του 1700, και πού ύστερα μέσω γεγονότων λιγότερο ή περισσότερο σοβαρών, του είδους της υπόθεσης Ντρέιφους [4], μπορεί να φτάσει στο σαδισμό και στην εγκληματικότητα πού έδειξαν οι Γερμανοί με τη συστηματική καταδίωξη και τις μαζικές σφαγές.

Εκείνα τα αλητάκια τού Βόλου, ίσως από μια υποσυνείδητη ανάγκη να δικαιώσουν την κακία τους, λέγανε για το γέρο Εβραίο ότι «δεν πίστευε στο Θεό». Εγώ περίεργος θέλησα μια μέρα να ξεκαθαρίσω το πράγμα και, ενώ ο γέρο Εβραίος έβγαινε από τον κήπο τού σπιτιού μας με το σάκο γεμάτο άδειες μπουκάλες, τον πλησίασα και τον ρώτησα τι είναι Θεός. Αυτός σταμάτησε, με κοίταξε, ακούμπησε μαλακά το σάκο του χάμω και αφού μου έδειξε με το μακρύ άσαρκο χέρι του τίς πλαγιές του Πηλίου πού ύψωνε στο βοριά τη ράχη του, κατάσπαρτη από άσπρα χωριά, αφού μου έδειξε τον ουρανό και τα σύννεφα πού πλανιόνταν ψηλά, μου είπε: «Να, Θεός είναι τα βουνά, o ουρανός, τα σύννεφα…». […]

ΣΗΜ. Η φωτογραφία είναι της εβραϊκής συναγωγής του Βόλου, που είχε ανατιναχτεί από τους Γερμανούς, το 1943. Είναι του Κ. Ζημέρη και πρέπει να είναι αμέσως μετά την απελευθέρωση.

[1] Προσωπική μαρτυρία του Ιωσήφ Νεχαμά. Τσιλιβίδης, Δημήτριος Ηλ. Ο Μητροπολίτης Δημητριάδος Ιωακείμ Αλεξόπουλος, Θεσσαλονίκη 2001, σ. 234. Μπορείτε αν το διαβάσετε online στο http://tinyurl.com/k8fsncc (στον ιστότοπο της Μητρόπολης Δημητριάδος.
[2] Τζόρτζιο ντε Κίρικο, Αναμνήσεις από τη ζωή μου, εκδ. Ύψιλον, 1985
[3] http://en.wikipedia.org/wiki/Il_Marchese_del_Grillo
[4] http://el.wikipedia.org/wiki/Υπόθεση_Ντρέιφους